Από το «ἀπό Θεοῦ ἄρξασθαι» στην αποϊεροποίηση. - Επισκόπου Κερνίτσης κ. Χρυσάνθου

 

Του Θεοφιλεστάτου Επισκόπου Κερνίτσης κ. Χρυσάνθου

 Βοηθού Επισκόπου της Ι.Μ. Πατρών

 

Οι προθέσεις ως μέρους του λόγου κατέχουν πολύ σημαντική θέση στη διατύπωση των σκέψεών μας. Η ίδια πρόθεση ανάλογα με την σύνταξή της παράγει και διαφορετικό σημασιολογικό αποτέλεσμα. Για παράδειγμα η πρόθεση «από» μπορεί να δηλώσει την αφετηρία, την μεταβολή μιας κατάστασης, την προέλευση ή την καταγωγή, την απομάκρυνση, το αναγκαστικό αίτιο όπως και άλλες σχέσεις. Μέσα από μια πρόθεση μπορούν λοιπόν να αναδειχθούν και οι δικές μας προθέσεις, να δηλωθεί με ποιον συντασσόμαστε, από πού ξεκινάμε και πού καταλήγουμε, να αποδοθεί η μεταβολή αυτού του κόσμου και τα αίτια της, να τονιστεί η απομάκρυνση. Ίσως λοιπόν η εικόνα του σύγχρονου κόσμου να συνοψίζεται ως εξής: Από το «ἀπό Θεοῦ ἄρξασθαι» στην αποϊεροποίηση.

Ο σοφός λαός όταν θέλει να κατηγορήσει κάποιον για παντελή έλλειψη σεβασμού και για απουσία ηθικών φραγμών χρησιμοποιεί την χαρακτηριστική φράση «δεν έχεις ούτε ιερό ούτε όσιο». Στην σύγχρονη εποχή όμως τι θεωρείται πραγματικά ιερό και όσιο; Έχουμε πλέον ιερό και όσιο ή μήπως στο όνομα μιας κατ’ επίφασιν ελευθερίας, μιας τραγικής μηδενιστικής αμφισβήτησης ή στο όνομα ενός ψευτοπροοδευτισμού επιδιώκουμε την αποϊεροποίηση των πάντων; Δυστυχώς τα παραδείγματα που επιβεβαιώνουν αυτή την τάση είναι πολλά και εντοπίζονται σε κάθε έκφανση του ιδιωτικού και του δημόσιου βίου.

Οι ιεροί κανόνες της Ορθοδοξίας δεν τηρούνται και αντιθέτως πολύ συχνά λοιδορούνται και παρουσιάζονται ως καταπιεστικοί και αναχρονιστικοί. Οι Νηστείες και ο Εκκλησιασμός είναι για πολλούς άγνωστες λέξεις, η Εξομολόγηση και η Θεία Κοινωνία αφορούν μόνο στους ηλικιωμένους θρησκόληπτους, οι μεγάλες θρησκευτικές εορτές αποτελούν απλώς μια αφορμή για ανάπαυλα, διασκέδαση και δώρα. Οι περισσότεροι έχουν πλήρη άγνοια της Αγίας Γραφής και του περιεχομένου της Πίστεώς μας και όχι μόνο δεν επιθυμούν να την γνωρίσουν αλλά ασκούν και «δριμύτατη» κριτική αναπαράγοντας τις κακοδοξίες της λασπολογίας. Δεν αναγιγνώσκομεν την Αγία Γραφή γι’ αυτό γίναμε παράφρονες. Δεν υπάρχει ούτε το παραμικρό δείγμα σεβασμού κι αυτό καταμαρτυρείται και από τις βλασφημίες όπως και από τον τρόπο που είμαστε ενδεδυμένοι και τον τρόπο που συμπεριφερόμαστε μέσα στους ιερούς ναούς κατά την τέλεση των Ιερών Μυστηρίων. Οι ιερές εικόνες εξορίστηκαν από τους δημόσιους χώρους θυμίζοντας περίοδο της εικονομαχίας. Στα σχολεία η Χριστιανική διδασκαλία «καταστρατηγεί» τα δικαιώματα των παιδιών ενώ οι ύβρεις και η άρνηση του Θεού αποτελούν δείγμα της επιστημοσύνης των διδασκόντων. Το ίδιο βέβαια και η ιερότητα της πατρίδος καθώς σε μερικές μύτες ο πατριωτισμός έχει την δυσωδία του εθνικισμού ενώ ο ανθελληνισμός και η άγνοια και η διαστρέβλωση της ιστορίας ευωδιάζουν! Γνωστή είναι και η προσπάθεια κατάργησης της πρωινής προσευχής και της αναγραφής του θρησκεύματος στα απολυτήρια των μαθητών όπως και ο περιορισμός της παρουσίας των κληρικών στο σχολικό περιβάλλον ενώ το μάθημα των Θρησκευτικών χαρακτηρίζεται πλέον ως δευτερεύον ή ακόμα και προαιρετικό και ανάλογα με τις μικροπολιτικές σκοπιμότητες η θρησκευτική αγωγή των παιδιών είναι διαχρονικά όμηρος των εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων.

Η διαταραγμένη σχέση μας με τον Θεό βέβαια έχει αντίκτυπο και στην σχέση μας με τον ίδιο μας τον εαυτό αλλά και στη σχέση μας με κάθε δημιούργημα του Θεού. Η ζωή από θείο δώρο αντιμετωπίζεται πλέον ως ένα απλό υπαρκτικό δεδομένο. Το σώμα μας έχει χάσει την ιερότητά του και έχει υποβιβαστεί σε σκεύος ηδονής γεγονός που επηρεάζει την εικόνα μας, την υγεία μας, την ψυχή μας. Προκειμένου να αποκτήσει ο άνθρωπος μια «θελκτική» εικόνα προβαίνει και σε επιλογές που τον εξευτελίζουν και σε «αισθητικές» παρεμβάσεις που κακοποιούν και παραμορφώνουν την εικόνα του και δημιουργούν συχνά προβλήματα και στην υγεία του.

Η σαρκολατρία και η ηδονολατρία αποτελούν τα συνθήματα της σύγχρονης εποχής που οδηγούν στη διάλυση του θεσμού της οικογένειας, στους βιασμούς, στις αμβλώσεις, στην έξαρση των διαστροφών, στη συναισθηματική αναπηρία που επέφεραν. Ο υποβιβασμός της ύπαρξής μας και η οπισθοδρόμησή μας σ’ ένα προηθικό και πρωτόγονο στάδιο προωθείται μανιωδώς με κάθε μέσο και παρουσιάζεται ως μορφή κατοχύρωσης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ποιος αναφέρεται στα οδυνηρά αποτελέσματα των διαζυγίων στις παιδικές ψυχές; Μήπως δεν προβάλλεται η «πολιτισμένη» εκδοχή των διαζυγίων που τάχα δεν δημιουργεί κανένα απολύτως πρόβλημα στα παιδιά; Μήπως οι νομικές διαδικασίες για την διάλυση του Γάμου δεν έχουν γίνει απλούστερες και ταχύτερες; Ποιος αναφέρει τις τραγικές συνέπειες των αμβλώσεων στην ψυχική και σωματική υγεία των γυναικών και το δικαίωμα στη ζωή του αγέννητου παιδιού; Με αποστροφή και βδελυγμία γινόμαστε μάρτυρες βιασμών και λίγοι αντιδρούν για το περιεχόμενο της τέχνης, για τα μηνύματα που μεταδίδονται καθημερινά στα μέσα μαζικής ενημέρωσης και κοινωνικής δικτύωσης, για τις πλατφόρμες του διαδικτύου που προωθούν παντός είδους διαστροφή.

Η αποϊεροποίηση της ανθρώπινης ζωής διαφαίνεται όχι μόνο στην αύξηση των διαζυγίων αλλά και στο πώς έχει διαμορφωθεί η έννοια του Γάμου όπως και οι αντιλήψεις και οι πρακτικές αναφορικά με τη δομή και τον τρόπο λειτουργίας της οικογένειας. Το μυστήριο του Γάμου πλέον αντιμετωπίζεται ως μια κοσμική εκδήλωση, μια γιορτή για την επισημοποίηση μιας σχέσης χάνοντας την ουσία και το νόημά του που είναι η ευλογία του Θεού. Πολιτικός γάμος ή σύμφωνο συμβίωσης προβάλλονται ως οι λύσεις «γροθιά στο κατεστημένο» υποβιβάζοντας το Γάμο από μυστήριο της εκκλησίας σε μια απλή τυπική γραφειοκρατική διαδικασία. Στο φιλελεύθερο πλαίσιο της εποχής κάποιοι «προοδευτικοί» δεν βαφτίζουν τα παιδιά τους για να τους δώσουν την «επιλογή» όταν ενηλικιωθούν. Ξεχνούν ή αγνοούν βέβαια πως η βάπτιση δεν είναι μια απλή διαδικασία ονοματοθεσίας αλλά το μυστήριο που μας καθιστά μέλη Χριστού και μέλη της Αγίας Εκκλησίας και η προϋπόθεση για την συμμετοχή μας στα άλλα μυστήρια της εκκλησίας. Στο ίδιο πλαίσιο κινείται και ο τρόπος λειτουργίας της μοντέρνας οικογένειας: απεριόριστη ελευθερία ή  υπερπροστατευτισμός, χαλάρωση των δεσμών, απουσία αγωγής διαλόγου και επικοινωνίας και σε ακραίες περιπτώσεις ενδοοικογενειακή βία. Έτσι η οικογένεια από απάνεμο λιμάνι μετατρέπεται σε φουρτουνιασμένο πέλαγο που θα οδηγήσει σε πολυάριθμα ναυάγια.

Ο σύγχρονος άνθρωπος χωρίς Θεό και χωρίς οικογένεια αναζητά μάταια τη γαλήνη και την ευτυχία προσπαθώντας να καλύψει τα αναρίθμητα κενά του όχι μόνο μέσω της ηδονής αλλά και με κυνήγι του κέρδους, θυσιάζοντας και εμπορευματοποιώντας τα πάντα στο βωμό του Μαμωνά. Κλοπές, απαγωγές, εμπόριο ναρκωτικών, εμπόριο σαρκός, εμπόριο οργάνων, δουλεμπόριο, λαθρεμπόριο, εργασιακή εκμετάλλευση. Για το χρήμα ο άνθρωπος, υπερεργάζεται, απαρνιέται τα ιδανικά και τις αξίες του, εκμεταλλεύεται τον συνάνθρωπό του, καταστρέφει με πυρκαγιές και με διάφορες παρεμβάσεις τη φύση, που είναι δημιούργημα του Θεού, αφαιρεί ζωές. Η ανάγκη ή η απληστία τον ωθούν σε μια λαθεμένη ιεράρχηση των προτεραιοτήτων του ενώ «ενός δέ εστί χρεία». Και βέβαια όταν τα χρήματα και τα υλικά αγαθά γίνονται από μέσα αυτοσκοπός τότε η αδικία, οι ανισότητες και οι καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων είναι μονόδρομος. Με στόχο την αύξηση των κερδών προωθείται σταδιακά και η εργασία την Κυριακή και γίνεται όλο και πιο συχνή η καταπάτηση των εργασιακών δικαιωμάτων. Έτσι μετά από τόσους αιματηρούς αγώνες για την κατοχύρωση των εργασιακών δικαιωμάτων νομιμοποιείται ξανά η εξόντωση του εργαζόμενου ο οποίος δεν στερείται μόνο το δικαίωμα της «εβδομαδιαίας ανάσας» αλλά κυρίως το δικαίωμα συμμετοχής στον εκκλησιασμό που πέρα από θρησκευτικό καθήκον είναι για τους πιστούς πηγή δύναμης , ελπίδας, πηγή Ζωής.

Ο σύγχρονος άνθρωπος όμως δεν αντιμετωπίζει με ασέβεια μόνο τη ζωή αλλά και τον θάνατο. Μήπως και η καύση των νεκρών που επιλέγεται από μια μερίδα ανθρώπων δεν αποτελεί δείγμα της αποϊεροποίησης; Στη δική μας Ορθόδοξη παράδοση ανήκει η ταφή των κεκοιμημένων. Ο Κύριός μας, Ιησούς Χριστός ενταφιάσθηκε αφού επί του Σταυρού παρέδωκε το Πνεύμα στον Επουράνιο Θεό και Πατέρα. Ο Ιωσήφ ο από Αριμαθαίας και ο Νικόδημος, μαθητής του Κυρίου ζήτησαν το Σώμα του Σωτήρος Χριστού από τον Πιλάτο και Το ενταφίασαν σε καινό μνημείο. Η Παναγία και οι Άγιοι ενταφιάσθησαν μετά την κοίμησή τους και οφείλουμε να ακολουθήσουμε το παράδειγμά τους. Και η Ανάσταση του Κυρίου μας Ιησού Χριστού μας διδάσκει ακριβώς ότι το κράτος του θανάτου κατελύθη και ο άνθρωπος έχοντας αγωνιστεί ως ψυχοσωματική οντότητα προσδοκά την Ανάσταση νεκρών και ζωήν του μέλλοντος αιώνος. Το σώμα των κεκοιμημένων κατά τη Δευτέρα Παρουσία θα αναστηθεί μεταποιημένο και αφθαρτοποιημένο ώστε να καταστεί όμοιο προς το δοξασμένο σώμα του Κυρίου και να ζήσει ενωμένο με την ψυχή στην αιωνιότητα. Και όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στην πρώτη επιστολή προς Κορινθίους «οὕτω καὶ ἡ ἀνάστασις τῶν νεκρῶν σπείρεται ἐν φθορᾷ, ἐγείρεται ἐν ἀφθαρσίᾳ·»( Α Κορ. 15,42). Επιπλέον τρόπος που αντιμετωπίζουν και διαχειρίζονται πολλοί το πένθος, η στάση τους απέναντι στα Μνημόσυνα και τους κεκοιμημένους μήπως φανερώνει πως ο θάνατος δεν είναι παρά ένα βήμα στην ανυπαρξία; Αυτές οι θεωρίες και οι πρακτικές δεν έχουν καμία σχέση με την Ορθόδοξη πίστη. Για εμάς τους Ορθόδοξους Χριστιανούς η κοίμηση δεν αποτελεί το τέλος αλλά μετάβαση στην αληθινή Ζωή γεγονός που καταμαρτυρείται και από τη διηνεκή παρουσία των Αγίων και τα αναρίθμητα θαύματά τους.

Ο σύγχρονος άνθρωπος εγκλωβισμένος στην φιλαυτία απομακρύνεται από το Θεό σχετικοποιώντας το απόλυτο και απολυτοποιώντας το σχετικό και βιώνει τον μηδενισμό και τον θάνατό του.  Συγκρούεται με τον ίδιο του τον εαυτό και τον συνάνθρωπό του. Είμαστε όλοι θεατές αυτής της τραγωδίας. Πρέπει όμως να σταματήσουμε να είμαστε απλώς θεατές και να αναλάβουμε τις ευθύνες μας. Οφείλουμε να σταματήσουμε να κατηγορούμε πάντα το σύστημα και άλλες απρόσωπες έννοιες και να συνειδητοποιήσουμε τη δική μας ευθύνη αλλά και ότι η επιστροφή στην αγκαλιά του Θεού είναι η μόνη πραγματική σωτηρία. Μια επιστροφή ουσιαστική χωρίς να θέλουμε να προσαρμόσουμε το Θείο νόμο στα δικά μας μέτρα αλλά προσαρμόζοντας το εγώ μας στο θέλημα του Θεού. Κόντρα στα μέτρα και τις διακηρύξεις της νέας εποχής και χωρίς φόβο. Κι ας χαρακτηριστούμε συντηρητικοί και όπως αλλιώς θέλει η καλοσύνη αυτών που διώκουν προοδευτικά. Ας επιστρέψουμε στα νάματα του Ζώντος ύδατος και με την ευλογία του Αγίου Πνεύματος θα αγαπήσουμε τον πλησίον μας και αυτούς τους εχθρούς μας, θα γίνουμε ελεήμονες και ιεροποιώντας πάλι τη ζωή θα δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις του Αγιασμού και της Σωτηριάς μας.