Μια πολυσυζητημένη εικόνα για την οποία διίστανται οι γνώμες για το τη ακριβώς απεικονίζεται, είναι η επιγραφομένη ως: «Η Φιλοξενία του Αβραάμ» ή αλλιώς: «Η Αγία Τριάς».
Η εικόνα αυτή βασίζεται στο Βιβλικό κείμενο της Γενέσεως Κεφ. 18. Διαβάζουμε εκεί τα εξής: «Ὤφθη δὲ αὐτῷ (στον Αβραάμ), ὁ Θεὸς πρὸς τῇ δρυΐ τῇ Μαμβρῇ, καθημένου αὐτοῦ ἐπὶ τῆς θύρας τῆς σκηνῆς αὐτοῦ μεσημβρίας. ἀναβλέψας δέ τοῖς ὀφθαλμοῖς αὐτοῦ εἶδε, καὶ ἰδοὺ τρεῖς ἄνδρες εἱστήκεισαν ἐπάνω αὐτοῦ· καὶ ἰδὼν προσέδραμεν εἰς συνάντησιν αὐτοῖς ἀπὸ τῆς θύρας τῆς σκηνῆς αὐτοῦ καὶ προσεκύνησεν ἐπὶ τὴν γῆν. καὶ εἶπε· Κύριε, εἰ ἄρα εὗρον χάριν ἐναντίον σου, μὴ παρέλθῃς τὸν παῖδά σου· ληφθήτω δὴ ὕδωρ, καὶ νιψάτωσαν τοὺς πόδας ὑμῶν, καὶ καταψύξατε ὑπὸ τὸ δένδρον· καὶ λήψομαι ἄρτον, καὶ φάγεσθε, καὶ μετὰ τοῦτο παρελεύσεσθε εἰς τὴν ὁδὸν ὑμῶν, οὗ ἕνεκεν ἐξεκλίνατε πρὸς τὸν παῖδα ὑμῶν. καὶ εἶπαν· οὕτω ποίησον, καθὼς εἴρηκας.» (Γεν.18:1-5).
Μετάφραση: Ο Θεός φανερώθηκε στον Αβραάμ που ήταν κοντά στη δρυ του Μαμβρή και καθόταν στην θύρα της σκηνής του κατά τον Νότο. Σήκωσε τα μάτια του ο Αβραάμ και είδε ξαφνικά τρεις άνδρες να στέκονται απέναντί του.
Αμέσως έτρεξε προς συνάντησή τους από τη θύρα της σκηνής του, και τους προσκύνησε έως στο έδαφος. Και είπε: Κύριε, εάν τυχόν βρήκα χάριν ενώπιόν σου, σε παρακαλώ μη καταφρονήσεις τον δούλο σου· ας μου επιτραπεί, λοιπόν, να φέρω νερό (και οι δούλοι μου) να νίψουν τα πόδια σας, και να δροσισθείτε κάτω από το δένδρο. Εγώ δε θα ετοιμάσω και θα σας φέρω φαγητό, για να φάγετε, έπειτα δε θα συνεχίσετε τον δρόμο σας, από τον οποίον παρεκκλίνατε έως εμένα, τον δούλον σας, δια να μου κάμετε την τιμήν να σας περιποιηθώ. Εκείνοι δε είπαν· κάμε όπως είπες.
Καθαρά λοιπόν μας επισημαίνει το κείμενο, ότι ο Θεός φανερώθηκε στον Αβραάμ σαν τρεις άνδρες, τους οποίους και προσκύνησε έως εδάφους και στη συνέχεια ομιλώντας σαν να ήταν ένας τους προσκαλεί σε γεύμα, παρακαλώντας τους μάλιστα να τους πλύνει τα πόδια. Παραδόξως δε παρατηρούμε ότι οι ενικοί προς τον Θεό εναλλάσσονται με πληθυντικούς. Το ίδιο επαναλαμβάνεται και πιο κάτω: «Ἐξαναστάντες δὲ ἐκεῖθεν οἱ ἄνδρες κατέβλεψαν ἐπὶ πρόσωπον Σοδόμων καὶ Γομόῤῥας. Ἁβραὰμ δὲ συνεπορεύετο μετ᾿ αὐτῶν συμπροπέμπων αὐτούς. ὁ δὲ Κύριος εἶπεν· οὐ μὴ κρύψω ἐγὼ ἀπὸ Ἁβραὰμ τοῦ παιδός μου, ἃ ἐγὼ ποιῶ.» (Γεν.18:16-17)
«εἶπε δὲ Κύριος· κραυγὴ Σοδόμων καὶ Γομόῤῥας πεπλήθυνται πρός με, καὶ αἱ ἁμαρτίαι αὐτῶν μεγάλαι σφόδρα, καταβὰς οὖν ὄψομαι, εἰ κατὰ τὴν κραυγὴν αὐτῶν τὴν ἐρχομένην πρός με συντελοῦνται, εἰ δὲ μή, ἵνα γνῶ. καὶ ἀποστρέψαντες ἐκεῖθεν οἱ ἄνδρες ἦλθον εἰς Σόδομα. Ἁβραὰμ δὲ ἔτι ἦν ἑστηκὼς ἐναντίον Κυρίου.» (Γεν. 18:20-22)
Βλέπουμε και εδώ ότι ενώ οι άνδρες είναι τρείς φαίνεται σαν να μιλά ένας και ο Αβραάμ ενώ βλέπει τρείς, κατά θεία παρόρμηση απευθύνεται σ΄ αυτούς σαν να ήταν ένας! Μιλά λοιπόν εδώ η Αγία Γραφή για αποκάλυψη του Τριαδικού Θεού με τρεις υποστάσεις ως μορφές ανδρών.
Επί τροχάδην μόνο για την ιστορία να αναφέρουμε ότι »Η Φιλοξενία του Αβραάμ» ως απεικόνιση εμφανίζεται από αρχαιοτάτων χρόνων 4ο, 5ο και 6ο αιώνα μ.Χ. (α) Σε κατακόμβη της Via Latina (Γ’ ή Δ’ αιώνας). (β) Στη Santa Maria Maggiore της Ρώμης (432–440 μ.Χ.) και (γ) το 547 μ.Χ. στον Άγιο Βιτάλιο της Ραβέννα. [1]
Υπάρχουν τρείς διαφορετικές εκδοχές ή ερμηνείες για την συγκεκριμένη εικόνα.
1ον. Ότι οι τρείς εμφανισθέντες άνδρες στον Αβραάμ είναι συμβολική φανέρωση του Τρισυποστάτου Θεού: Πατρός, Υιού και Αγίου Πνεύματος.
2ον. Ότι οι τρεις άνδρες είναι μία συμβολική φανέρωση τριών αγγέλων που δηλώνει την τριαδικότητα του Ενός Θεού.
3ον. Ότι ο ένας άνδρας είναι ο Λόγος του Θεού και οι άλλοι δύο απλώς άγγελοι.
Ωστόσο, η γενική Παράδοση μέσα από την εκκλησιαστική Υμνολογία και τους αγίους Πατέρες, για πάνω από χίλια χρόνια μιλά για συμβολική φανέρωση του Τρισυπόστατου Θεού.
Α΄ Οι Τριαδικοί Ύμνοι της Κυριακής, υπό του υμνογράφου Μητροφάνη Σμύρνης (μέσα Θ΄αι.), σύγχρονου του Μεγάλου Φωτίου. (Ενδεικτικά μόνο οι κατωτέρω).
»Σύ πάλαι σαφώς τώ Αβραάμ, ώς ώφθης τρισυπόστατος μοναδικός τε φύσει Θεότητος, θεολογίας τό ακραιφνέστατον, τυπικώς ενέφηνας, καί πιστώς υμνούμεν σε, τόν μονάρχην Θεόν και τρισήλιον» [2]