21/11/09

Ερμηνεία της εικόνας των Εισοδίων



Η ιερή ακολουθία της εορτής των Εισοδίων της Θεοτόκου και η σχετική εικόνα υπηρετούν ένα βαθύτερο σκοπό: χειραγωγούν τον πιστό στο μυστήριο της Σάρκωσης του Υιού και Λόγου του Θεού. Η είσοδος της Θεοτόκου στο ναό είναι το προοίμιο της εύνοιας του Θεού στους ανθρώπους, η προκήρυξη της σωτηρίας των ανθρώπων, η αναγγελία του Χριστού και η πραγματοποίηση του σχεδίου της θείας Οικονομίας. Αυτά διακηρύσσει το απολυτίκιο της εορτής: «Σήμερον της ευδοκίας Θεού το προοίμιον και της των ανθρώπων σωτηρίας η προκήρυξις. Εν Ναώ του Θεού τρανώς η Παρθένος δείκνυται και τον Χριστόν τοις πάσι προκαταγγέλλεται. Αυτή και ημείς μεγαλοφώνως βοήσω-μεν. Χαίρε της οικονομίας του Κτιστού η εκπλήρωσις».

Ο ορθόδοξος αγιογράφος, με βάση την εκκλησιαστική παράδοση και τη δογματική διδασκαλία της Εκκλησίας για τη Θεοτόκο, συνθέτει την εικόνα των Εισοδίων.
Το κύριο πρόσωπο της εικόνας είναι η τριετής Παναγία. Εικονίζεται τη στιγμή που την υποδέχεται στο ναό ο ιερέας Ζαχαρίας, ο μετέπειτα πατέρας του Προδρόμου, καθώς την παραδίδουν ευλαβικά οι θεοσεβείς γονείς της. Πίσω τους ακολουθούν οι παρθένες, «οι αμίαντιες θυγατέρες των Εβραίων», που κρατούν αναμμένες λαμπάδες.

Η Παναγία δε ζωγραφίζεται φυσιοκρατικά. Δεν εμφανίζει δηλαδή τίποτε το παιδικό, εκτός από το μικρό μέγεθος του σώματός της. Ο ορθόδοξος αγιογράφος θέλει να μας απομακρύνει από το γράμμα της διήγησης (τριετής ή παις), για να συλλάβουμε το πνεύμα της, την θεολογική της διάσταση. Η Παναγία είναι η Θεοτόκος, η Μητέρα του Θεού. Γι΄ αυτό ο υμνωδός μας καλεί σε τροπάριο του όρθρου: «την νηπιάζουσαν φύσει και υπέρ φύσιν Μητέρα αναδειχθείσαν του Θεού ευφημήσωμεν ύμνοις».

Η Παναγία εικονίζεται ως ώριμη γυναίκα με το γνωστό μαφόριό της, όπως τη βλέπουμε στις εικόνες της. Οι αναμμένες λαμπάδες υποδεικνύουν τη νοητή λαμπάδα, την Παναγία, και προδηλώνουν την ανείπωτη μελλοντική της αίγλη. Αυτή η αίγλη θα ήταν ο Χριστός, γιατί από την Παναγία θα ανέλαμπε (θα γεννιόταν) φωτίζοντας τους καθισμένους στο σκοτάδι της αμαρτίας ανθρώπους. Αυτόν το συμβολισμό παρουσιάζει και ο ύμνος της εορτής: «Αι νεανίδες χαίρουσα! και λαμπάδας κατέχουσαι, της λαμπάδος σήμερον προπορεύονται της νοητής και εισάγουσιν αυτήν εις τα Άγια των Άγιων ιερώς προσηλούσαι την μέλλουσαν αίγλην άρρητον εξ αυτής αναλάμψειν και φωτίσειν τους εν σκότει καθήμενους, της αγνωσίας εν Πνεύματι».

Κείμενο από το ημερολόγιο τσέπης για το 2010,
έκδοση του ενοριακού κέντρου 
του Ι. Ν. Αγ. Νικολάου Πατρών

1 σχόλιο:

Ανώνυμος είπε...

Χρόνια Πολλά σε όλους