Πρωτ. π. Γερασ. Στανίτσας: Στον απόηχο του 31ου Παιδαγωγικού συνεδρίου της Χριστ. Εστίας Πατρών

ΜΕ ΘΕΜΑ "ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΑΘΕΙΣΤΙΚΕΣ ΠΡΟΚΛΗΣΕΙΣ"

Μια προσωπική κατάθεση

Το θέμα του αθεϊσμού δεν είναι σύγχρονο, αλλά έχει μακρά προέλευση άλλοτε με ένταση και άλλοτε με ύφεση, είναι υπαρκτό και έχει χυθεί πού μελάνη υπέρ ή κατά.

Πάντως το θέμα των αθέων και του κινήματος του αθεϊσμού παρουσιάζει μια μεγάλη δυσκολία στην αντιμετώπισή του.
Αλήθεια, τι είναι ο άθεος; Μπορούμε ν’ αναλύσουμε τον όρο αυτό; Γιατί έχει βάθος απροσμέτρητο.

Από πού αρχίζει ο αθεϊσμός του αθέου; Πού στηρίζεται διανοητικά, ψυχολογικά και βιωματικά; Είναι πεποίθησή του η αθεΐα;

Μήπως πρόκειται για νευρωτικές προσωπικές καταστάσεις ή ομαδικές που προέρχονται από το οικογενειακές, κοινωνικές ακόμη και θρησκευτικές πεποιθήσεις; Μετά ο ίδιος ο άθεος είναι αδιάλειπτα άθεος, ή μήπως έχει νησίδες με Θεό;

Κανείς δεν μπορεί ν’ απαντήσει στα ερωτήματα αυτά με σαφήνεια, ούτε και ο ίδιος ο άθεος.

Ο Πασκάλ λέγει: δεν μας λείπουν στοιχεία για να πιστέψουμε στο Θεό, αλλά μας λείπει η καθαρότητα της καρδιάς. Τα πάθη μας οδηγούν στην αθεΐα. «Μακάριοι οι καθαροί τη καρδία, ότι αυτοί τον Θεόν όψονται».

Τα προβλήματα του αθέου έχουν τις ρίζες των βαθιά στο υποσυνείδητο. Είναι περισσότερο ψυχολογικά, παρά διανοητικές πεποιθήσεις.

Το ανθρώπινο πρόσωπο όσο κι αν αλλοιωθεί και διχαστεί, έρχονται στιγμές που αυθόρμητα αναζητάει σχέσεις «μεταφυσικές» με το αρχέτυπό του, τον Θεό. Ψάχνει να βρει τα ερείσματα που έχασε.

Η αναζήτηση αυτή φθάνει μέχρις τρομερής πάλης και αγωνίας- η Πάλη με τον Θεό. Δεν υπήρξε ποτέ άθεος χωρίς αυτή την πάλη και αυτό το διαπιστώνουμε μέσα στα συγγράμματα όλων των τύπων αθέων από τους Σοφιστές μέχρι τους Γάλλους διαφωτιστές, τους Γερμανούς υλιστές και τους σύγχρονους μεταρρυθμιστές. Όλοι παρουσιάζουν ΚΕΝΑ στην αθεΐα τους.

Οι αθεϊστικές διακηρύξεις έχουν συνήθως τις ρίζες τους στην αβεβαίωτα της αθεΐας των. Λόγοι ψυχολογικής αβεβαιότητας.

Λ. χ. θα υπήρχε ο Μαρξ αν δεν υπήρχαν τα κοινωνικά προβλήματα της εποχής του; Θα υπήρχε ο Νίτσε αν δεν υπήρχε ο ευρωπαϊκός χριστιανικός ορθολογισμός;

Το πρόβλημα του αθεϊσμού πρέπει να είναι περισσότερο ψυχολογικό παρά διανοητικό.

Πάντως όπως και να έχει το πράγμα ένα είναι βέβαιο, ότι κανένα αθεϊστικό κίνημα δεν μπορεί να πανικοβάλει την Εκκλησία και τους πιστούς, γιατί στην πάλη που γίνεται «μείζον ο εν ημίν η ο εν τω κόσμω».

Πολύ χαρακτηριστικό είναι το μήνυμα που μας δίνει ένα λογοτεχνικό κείμενο του Δανού συγγραφέα Ζώργενσεν, «Η επανάσταση των δένδρων κατά του ήλιου». Τα δένδρα συγκεντρώθηκαν μέσα σε μια σπηλιά και φώναζαν: κάτω ο ήλιος. Το βράδυ όμως διαπίστωσαν, ότι έχασαν την ικμάδα τους και από την επόμενη μέρα νοιώθοντας ότι άρχισαν να μαραίνονται, τα περισσότερα επέστρεψαν στην επίδραση του ζωογόνου ήλιου, εκτός από μια λεύκα που τα είχα παρασύρει και ελάχιστα άλλα δένδρα που πέφτοντας στην πλάνη τελικά ξεράθηκαν.

Το νόημα αυτής της συμβολικής εικόνας είναι:
Όσοι εναντιώνονται στο Θεό, τον άκτιστο Ήλιο της δικαιοσύνης, πνευματικά αποπροσανατολίζονται και χάνουν το νόημα της ζωής, μαραίνονται και τελικά τους τυλίγει το σκοτάδι της μοναξιάς και της απομόνωσης δηλ. ζουν την κόλασή τους.

Τέλος ας γνωρίζουμε μια και καλή, ότι η Εκκλησία κηρύττει το Θεό που έπλασε τους ανθρώπους και όχι τον Θεό που έπλασαν οι άνθρωποι.

Πρωτ. Γερασιμάγγελος Στανίτσας

Προϊστάμενος Ι. Ν. Αγ. Βαρβάρας Πατρών