Το 1821 στην Ελλάδα πολλά ήταν τα εύφλεκτα υλικά

 

Το 1821 στην Ελλάδα πολλά ήταν τα εύφλεκτα υλικά:

• 400 χρόνια σκλαβιά: βιαιότητες κι αβάσταχτοι φόροι,

• το ανυπότακτο κλέφτικο στα βουνά,

• η διαρκής πνευματική και οικονομική άνοδος των υπόδουλων Ελλήνων

• και η στασιμότητα και βαθιά παρακμή της Οθωμανικής αυτοκρατορίας.

Πώς να διατηρηθεί η ισορροπία όταν ο κατακτημένος είναι πιο προοδευμένος από τον κατακτητή;

Το ρόλο του ΠΡΟΣΑΝΑΜΜΑΤΟΣ έπαιξε η δυσμενής οικονομική θέση στην οποία περιήλθαν οι Έλληνες ναυτικοί και έμποροι μετά το 1815. Ως τότε ο δαιμόνιος Έλλην μπορούσε να εκμεταλλευτεί το κενό που δημιουργήθηκε στη ναυτιλία, λόγω των ναπολεόντειων πολέμων, να σπάει αποκλεισμούς στα γαλλικά λιμάνια, να μοσχοπουλά το σιτάρι και να πλουτίζει. Μετά το Βατερλώ όμως εμφανίστηκαν δυναμικά οι Αγγλογάλλοι στις θάλασσες και τα ελληνικά κέρδη άρχισαν να πέφτουν κατακόρυφα. Η βιομηχανική επανάσταση από την άλλη χτύπησε τα εγχώρια βιοτεχνικά προϊόντα. Τα Αμπελάκια έπαψαν να εξάγουν το περίφημο κόκκινο νήμα τους. Έτσι οι Έλληνες άρχισαν να νιώθουν πιο δυσβάσταχτο τον Οθωμανικό ζυγό και να μελετούν σοβαρά την απελευθέρωσή τους.

ΦΙΤΙΛΙ υπήρξε η Φιλική Εταιρεία. Οι τρεις άσημοι έμποροι - δεν είναι τυχαίο ότι ήταν έμποροι - σε κείνο το καμαράκι στην Οδησσό το 1814 ορκίστηκαν να αποδείξουν στον Μέττερνιχ και τους ομοϊδεάτες του ότι υπάρχει ελληνικός λαός και θα αγωνιστεί για το δίκιο του. "Δεν μπορεί να υπάρξει επανάσταση χωρίς μια παράξενη μορφή αγάπης", είπε ο Αλμπέρ Καμύ. Μια τέτοια «παράξενη αγάπη», λοιπόν, αποτέλεσε τον ΣΠΙΝΘΗΡΑ που άναψε την πυρκαγιά: το δυνατό πάθος για ανεξαρτησία που έθρεψαν οι ιδέες της γαλλικής επανάστασης και τα πολιτικά προτάγματα του Διαφωτισμού· οι έννοιες «πατρίδα» και «έθνος» πήραν τεράστιες διαστάσεις στις συνειδήσεις των ανθρώπων. Το ποτάμι του ρομαντισμού έπλασε την ελευθερία ως ιερή μορφή και ώθησε τους αγωνιστές να τρέξουν προς τον θάνατο «με τις τρομερές στροφές του Ρήγα στο στήθος", όπως έγραψε ο Πουκεβίλ. Ο Σαμιώτης επαναστάτης Γ. Κλεάνθης, άλλωστε, με τη φράση του «για του Χριστού την πίστι τήν αγία καί της πατρίδος την ελευθερία» συνοψίζει τον διπλό σπινθήρα πίστης – λευτεριάς που εκτίναξε τη φλόγα της επανάστασης.

ΦΩΤΙΑ: Αυτοί που λαμπάδιασαν από τούτη τη σπίθα ήταν οι Έλληνες αγωνιστές, άντρες, γυναίκες, παιδιά, αγρότες, λόγιοι, πρόκριτοι, κλεφταρματολοί, καπετάνιοι, μπουρλοτιέρηδες... όλοι εκείνοι οι άνθρωποι που νιώσανε πως είναι Έλληνες μέσα από την επανάσταση. Κι αυτό φαίνεται στα λόγια του Κολοκοτρώνη: «δεν είναι παρά η επανάστασή μας που μας έκανε να αισθανθούμε όλοι ότι ανήκουμε στην ίδια ομάδα και να διεκδικήσουμε όλοι μαζί ως έθνος, ως προσωπικό έθνος και την προσωπικότητά μας και τα δικαιώματά μας». Το κοινό όνειρο της ελευθερίας οδήγησε τον Έλληνα στη συνειδητοποίηση της ταυτότητάς του.

Από το βιβλίο της Φλώρα Βγόντζα και της Ελένης-Φιλοθέης Καλαθά:

"Χαίρε, ω χαίρε Ελευθεριά! Το 1821 με μια ματιά!"