Ο Ιεραπόστολος Μητροπολίτης Πενταπόλεως Ιγνάτιος

Του Σεβ. Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιεροθέου

Τήν 9η Νοεμβρίου 2017, ἑορτή τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου, Ἐπισκόπου Πενταπόλεως, ἐκοιμήθη ἐν Κυρίῳ ὁ νέος Πενταπόλεως Ἰγνάτιος Μαδενλίδης.

Ἐπειδή τά πάντα κατευθύνονται ἀπό τήν Πρόνοια τοῦ Θεοῦ, ὅλα ἑρμηνεύονται κάτω ἀπό αὐτήν τήν προοπτική.

Πολλοί εἶπαν ὅτι τόν ἀγάπησε ὁ ἅγιος Νεκτάριος καί τόν πῆρε κοντά του.

1. Μερικά βιογραφικά στοιχεῖα

Ὁ μακαριστός Ἱεράρχης ἦταν γόνος ποντιακῆς καταγωγῆς καί διαπνεόταν ἀπό τίς παραδόσεις τῆς ἡρωικῆς καί ἁγιοτόκου Καππαδοκίας, μέ τήν ἐκκλησιαστική ζωή, τήν προσευχή, τήν ἀγάπη πρός ὅλους, τήν φιλοξενία, τήν ἀφιέρωση στόν Θεό.

Ὁ παππούς του Ἰωάννης Μεδενλίδης καταγόταν ἀπό τό Ακ-ταγ-Μαντέν τῆς Ἀργυρούπολης τοῦ Πόντου, γι' αὐτό καί ἔλαβε τό ἐπώνυμο Μαντέλογλου-Μαδενλίδης. Ἦταν βυρσοδέψης καί ὑποδηματοποιός καί γιά μῆνες γυρνοῦσε τά Μοναστήρια τοῦ Πόντου καί ἔφτιαχνε παπούτσια γιά τούς μοναχούς.

Εἶχε καί δύο ἀδελφές μοναχές Μητροδώρα-Νυμφοδώρα. Λόγω διωγμῶν μετακινήθηκαν ἀπό τόν Πόντο στό ἐσωτερικό τῆς Μ. Ἀσίας στό Ἰκόνιο.

Ὁ πατέρας του Θεόδωρος ἦταν πολύ εὐλαβής καί θεοφοβούμενος ἄνθρωπος, γλίτωσε θαυματουργικά ἀπό τήν πενταετῆ ἐξορία καί τά «τάγματα θανάτου». Στό Ἰκόνιο γνώρισε τήν Ἑλένη, μιά εὐλαβέστατη γυναίκα, πού διακρινόταν γιά μιά ἀτόφια ἐμπειρική πίστη καί ἁπλότητα.

Τήν γνώρισα καί ἐγώ προσωπικά, ὅταν ὑπηρετοῦσα ὡς Ἱεροκήρυξ τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ἐδέσσης, Πέλλης καί Ἀλμωπίας καί συνδέθηκα πνευματικά μέ ὅλη τήν οἰκογένεια.

Μέ τήν ἀνταλλαγή τῶν πληθυσμῶν, μετά τήν Μικρασιατική Καταστροφή, ἡ οἰκογένεια μετακινήθηκε ὡς προσφυγική στήν Ἀριδαία, ὅπου γεννήθηκε τό πρῶτο παιδί τους, καί στήν συνέχεια ἐγκαταστάθηκε στήν Ἔδεσσα, ὅπου γεννήθηκαν τά ὑπόλοιπα παιδιά.

Ζοῦσαν φτωχικά, ἀλλά μέ προσευχές, ἀκολουθίες, νηστεῖες καί, καλλιεργώντας σέ μεγάλο βαθμό, τήν ἐλεημοσύνη. Τό σπίτι φιλοξενοῦσε κάθε μοναχό, ἱεροκήρυκα καί πολλούς ἀνθρώπους πού εἶχαν ἀνάγκη. Ἐπίσης, τά ἀναγνώσματα ἦταν ἀπό τούς βίους ἁγίων, τά ἔργα τοῦ ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου, ὅπως τό Συμβουλευτικό Ἐγχειρίδιο, ποιήματα καί ὕμνους κ.ἄ.

Ζώντας σέ αὐτήν τήν ἀτμόσφαιρα ἡ ἀδελφή του Παναγιώτα Μαδενλίδου ἀφιερώθηκε ἀπό μικρή στόν Θεό, ὑπηρετώντας μέ ἀγάπη καί καλωσύνη τούς ἀσθενεῖς στά Νοσοκομεῖα. Ἦταν μιά ἐκλεκτή γυναίκα, μέ γλυκό, σεμνό, ἀλλά συγχρόνως σοβαρό λόγο. Ἀλλά καί ὁ Γεώργιος ἐπέλεξε τόν δρόμο τῆς ἀφιερώσεως στήν Ἀδελφότητα τοῦ Σωτῆρος, καί τῆς ἱεραποστολῆς, ὅπως καί ἡ μοναχοκόρη τοῦ ἀδελφοῦ του Ἰωάννου Μαδενλίδου ἔγινε μοναχή.

Ὁ ἀέρας αὐτός τῆς ἀφιερώσεως στόν Θεό δέν ἦταν τυχαῖος, ἀλλά καρπός αὐτῆς τῆς ποντιακῆς ἀτμόσφαιρας τῶν γονέων του. Ὅλη ἡ οἰκογένειά του θύμιζε κάτι ἀπό τήν ζωή τῶν Καππαδοκῶν Πατέρων, ἰδίως τοῦ Μεγάλου Βασιλείου.

Ὁ μικρός Γεώργιος, ἀργότερα π. Ἰγνάτιος Μαδενλίδης, εἶχε τήν εὐλογία ἀπό τόν Θεό νά γεννηθῆ στήν Ἔδεσσα, καί μεγάλωσε σέ αὐτήν τήν ὡραία καί ζεστή πόλη, μέ τήν φυσική καλλονή της καί τήν χριστιανική της ἀτμόσφαιρα.

Τά ἐφηβικά του χρόνια ἀξιώθηκε νά τά περάση στό πνευματικό κλίμα πού εἶχε δημιουργήσει ὁ ἀλησμόνητος Μητροπολίτης Ἐδέσσης καί Πέλλης Παντελεήμων Παπαγεωργίου, μετέπειτα Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης. Ὅταν ὁ Παντελεήμων ἐνθρονίσθηκε στήν Ἔδεσσα ἔδωσε ἕναν ἀναγεννητικό ἀέρα στήν πόλη καί τήν περιοχή της, μέ τίς λαμπρές καί κατανυκτικές Λειτουργίες, τήν ἀγάπη του στούς νέους, τό ἐπιμελημένο κήρυγμα καί τήν ἔντονη ποιμαντική δράση.

Ὁ Μητροπολίτης Παντελεήμων εἶχε φέρει ἐκλεκτούς συνεργάτες, ὅπως τόν Ἀρχιμ. Χρυσόστομο Παπασαραντόπουλο καί τόν Ἀρχιμ. Χαρίτωνα Πνευματικάκη, πού καί οἱ δύο ἀργότερα ἔγιναν ἱεραπόστολοι στήν Ἀφρική. Κοντά σέ αὐτούς μεγάλωσε ὁ ἔφηβος Γεώργιος καί μυήθηκε στήν ἐκκλησιαστική ζωή καί τήν ἀγάπη του στήν Ἱεραποστολή. Ὁπότε ὁ καππαδοκικός του ἀέρας, πού ἀνέπνεε στό οἰκογενειακό του περιβάλλον, ἀναμείχθηκε μέ τό πνευματικό ὀξυγόνο πού ἐξέπεμπε ἡ πνευματικότητα τοῦ λαμπροῦ Μητροπολίτου καί τῶν ἀξίων συνεργατών του. Κοντά τους ἀνδρώθηκε πνευματικά, μέ τίς Λειτουργίες στά Μοναστήρια τῆς περιοχῆς, μέ τίς Χριστιανικές ὁμάδες Νέων, μέ τίς πνευματικές ἐξορμήσεις κ.ἄ.

Ἡ Ἔδεσσα μπορεῖ νά καυχηθῆ ὅτι μαζί μέ τά Ἰωάννινα ὑπῆρξαν τότε πρωτοπόρες πόλεις στόν νέο τρόπο διαπαιδαγωγήσεως τῶν νέων μέσα στήν ἀτμόσφαιρα τῆς Ἐκκλησίας.

Αὐτός ὁ τρόπος τῶν χριστιανικῶν μαθητικῶν ὁμάδων ἐπεκτάθηκε στήν Θεσσαλονίκη καί στήν συνέχεια σέ ἄλλες πόλεις τῆς Ἑλλάδας.

Ἀπό αὐτήν τήν νεανική συντροφιά βγῆκαν πολλοί Κληρικοί καί μοναχοί μέ ζῆλο καί ἀγάπη γιά τήν δόξα τοῦ Θεοῦ καί τόν ἔπαινο τῆς Ἐκκλησίας.

Ὁ μικρός Γεώργιος, ὅπως ἦταν ἀπό τόν χαρακτήρα του ζωντανό, ζωηρό παιδί προκαλοῦσε τήν πολύ αὐστηρή παιδαγωγική τῆς μητέρας του.

Ἦταν 9 χρονῶν ὅταν τόν ὁδήγησε ὁ πατέρας του στό ἀναλόγιο, πατώντας στά δάκτυλα τῶν ποδιῶν του ἴσα πού ἔβλεπε τίς τελευταῖες σειρές τῶν βιβλίων, ὅπως ἔλεγε, καί ἀπό ἕναν μοναχό ἄρχισε νά μαθαίνη συστηματικά τήν βυζαντινή μουσική.

Συχνά πήγαινε στό Μοναστήρι τοῦ Τιμίου Σταυροῦ Ἐδέσσης, πού τότε ἦταν ἀνδρικό, καί θαύμαζε τούς μοναχούς, ἐξυπηρετοῦσε καί τόν τυφλό μοναχό π. Μελέτιο. Πολύ νωρίς ἄρχισε νά ἐξομολογῆται στόν πνευματικό, πού ὁ πατέρας του καλοῦσε στό σπίτι γιά νά ἐξομολογοῦνται ὅλοι.

Πρῶτος του πνευματικός ὁ π. Χρυσόστομος Παπασαραντόπουλος τοῦ ὁποίου τά ροῦχα ἔπλενε ἡ μητέρα του. Δεύτερος ὁ π. Χαρίτων Πνευματικάκης.

Τίς ἐλεύθερες ὧρες τῶν γυμνασιακῶν του χρόνων τίς περνοῦσε στήν Μητρόπολη καί στό Ἐντευκτήριο Νέων πού εἶχε ὀργανώσει ὁ κατηχητής του π. Χαρίτων.

Ἔτσι, δέν εἶναι καθόλου τυχαῖο πού ὁ Γεώργιος Μαδενλίδης σπούδασε θεολογία, ἀφιέρωσε τόν ἑαυτό του στόν Θεό, ἔδειξε μεγάλη ὑπακοή, δημιούργησε ἕνα ἀξιοθαύμαστο ἱεροκηρυκτικό ἔργο στήν Λάρισα, ἔγινε ἱεραπόστολος στήν Ἀφρική, βαδίζοντας τά χνάρια τοῦ π. Χρυσοστόμου Παπασαραντοπούλου καί τοῦ π. Χαρίτωνος Πνευματικάκη, ἐξελέγη στήν συνέχεια καί Μητροπολίτης.

Ὅταν κλήθηκε ἀπό τόν Θεό νά συνεχίση τό ἔργο τοῦ πνευματικοῦ του πατέρα π. Χαρίτωνος, στήν Ἀφρική, ἦταν περίπου 60 χρονῶν. Ἔμαθε μόνος του γαλλικά καί ξεκίνησε στήν ἀρχή γιά τρίμηνα ταξίδια καί λίγο ἀργότερα ἐγκαταστάθηκε μονίμως. Τό 2003 ἐξελέγη Μητροπολίτης Κεντρώας Ἀφρικῆς, καί ἀργότερα, ὅταν παραιτήθηκε, ἔλαβε τόν τιμητικό τίτλο τοῦ Πενταπόλεως.

Τό ἱεραποστολικό του ἔργο ἦταν ἀπό κάθε πλευρά ἀξιοθαύμαστο σέ πολλούς τομεῖς, ὅπως στήν κατήχηση, τήν λατρεία, τήν ἀνοικοδόμηση τῶν Ἱερῶν Ναῶν, τήν ἐκπαίδευση, κατώτερη καί μέση, τήν ἵδρυση Πανεπιστημίου, μέ πρωτότυπη γιά τήν Ἀφρική μέθοδο διαδικτυακῆς διδασκαλίας καί ἐξέτασης ἀπό τήν Ἑλλάδα, τήν διοργάνωση τῆς Μητροπόλεως, τήν χειροτονία καί ἐκπαίδευση τῶν καταλλήλων Κληρικῶν, τήν κατάρτιση χορωδιῶν, τήν ἰατροφαρμακευτική περίθαλψη, τίς ὁμιλίες στό ραδιόφωνο κ.ἄ. Ὅσοι ἔζησαν κοντά του στήν Ἱεραποστολή, ἀσφαλῶς θά γράψουν γιά ὅλο αὐτό τό θαυμάσιο καί πολύπλευρο ἔργο του στήν Ἀφρική.

Ὅλα αὐτά τά χρόνια μέχρι τόν θάνατό του, ἐρχόταν τρεῖς φορές τόν χρόνο στήν Ἑλλάδα γιά νά βρίσκεται στίς συνάξεις τῆς Ἀδελφότητός του, νά ἀνταποκριθῆ στίς προσκλήσεις διαφόρων Μητροπολιτῶν, συλλόγων, ἰδιωτῶν κλπ. νά ἐνημερώση γιά τό ἔργο τῆς Ἱεραποστολῆς, νά συγκεντρώση τίς διάφορες δωρεές, νά προμηθευθῆ ὑλικά πού τούς χρειάζονταν, καί νά ἐπιστρέψη πάλι στό ἔργο του.

Κατά τίς μετακινήσεις του στήν Ἑλλάδα, ἐπισκεπτόταν τήν Μονή τοῦ Γενεθλίου τῆς Θεοτόκου (Πελαγίας) τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Θηβῶν καί Λεβαδείας, ὅπου μονάζει ἡ ἀνηψιά του, μοναχή Χρυσή, μοναδικό παιδί του ἀδελφοῦ του, καί χαιρόταν μέ τήν ἐπικοινωνία πού εἶχε μέ τήν Γερόντισσα καί τίς μοναχές.

Τούς διηγεῖτο μέ πολύ εὐχάριστο τρόπο διάφορα γεγονότα ἀπό τήν ἱεραποστολική δράση του στήν Ἀφρική καί τίς πολλές περιπέτειές του.

Ἔβλεπε τά ἔργα πού γίνονταν στήν Μονή, ἔδειχνε ἐνδιαφέρον νά μάθη τήν τεχνική τῆς κατασκευῆς τους, διότι εἶχε εἰδικό χάρισμα σέ αὐτό, ἀλλά ἐπικέντρωνε πάντα τόν λόγο στό θέμα τῆς ὑπακοῆς. Τούς ἔλεγε: «Καλά καί ὡραῖα τά κτήρια, ἀλλά ἄν δέν ζῆτε μέσα σ᾽ αὐτά μέ ὑπακοή, τί νά τά κάνετε;».

Ὅταν ἄρχισε ὁ ἐμφύλιος στό Κονγκό καί ἐνῶ βρισκόταν στήν Ἑλλάδα, ἔμαθε ὅτι πρόκειται σύντομα νά χτυπήσουν στήν Κανάγκα καί ἔσπευσε νά ἀναχωρήση νωρίτερα γιά νά εἶναι κοντά στίς ἀδελφές τῆς ἱεραποστολῆς καί γιά νά μήν θεωρηθῆ ὅτι «μόλις εἶδε τά σκοῦρα ὁ Παππούς σηκώθηκε καί ἔφυγε».

Θαύμαζε πάντα τόν ἅγιο Ἀθανάσιο τόν Ἀθωνίτη ἐπειδή ἔπεσε ἀπό τήν σκαλωσιά τοῦ ναοῦ τῆς Λαύρας καί τελείωσε ἔτσι τήν ζωή του. Γι᾽ αὐτό καί ὁ Θεός τοῦ χάρισε αὐτό τό τέλος.

Ἔπεσε στόν τελευταῖο Ναό πού ἀνήγειρε καί μετά ἀπό ταλαιπωρία ἑνός μηνός, μέ πλήρη συνείδηση ὅτι φεύγει, ξεκίνησε γιά τό μεγάλο ταξίδι του, αὐτή τήν φορά μέ προορισμό τόν Οὐρανό, γιά νά συναντήση Αὐτόν τόν Μόνον πού ἀγάπησε καί λάτρευσε σ᾽ ὅλη τήν ζωή του «ἐκ κοιλίας μητρός αὐτοῦ», ὅπως ἔλεγε.

2. Ἐνθυμήσεις μου ἀπό τόν Μητροπολίτη Πενταπόλεως

Τόν μακαριστό Μητροπολίτη γνώριζα ἀπό λαϊκό θεολόγο, καί ἀργότερα συνδεθήκαμε ὡς Ἱεροκήρυκες, ἐκεῖνος ὑπηρετοῦσε στήν Λάρισα καί ἐγώ στήν ἰδιαίτερη πατρίδα του, τήν Ἔδεσσα. Ἐρχόταν νά δῆ τήν μητέρα του Ἑλένη καί τίς οἰκογένειες τῶν ἀδελφῶν του (Θεοδοσίας καί Ἰωάννου) καί συζητούσαμε διάφορα κοινά ἐκκλησιαστικά θέματα.

Ὁ μακαριστός Ἱεράρχης διέθετε πολλά διανοητικά, ψυχικά καί πνευματικά χαρίσματα. Ἦταν εὐφυής, πολυτάλαντος, εὐγενής, δημιουργικός, διακριτικός, χαρισματοῦχος στήν ὁμιλία, στήν γραφή, τά σχέδια, τήν ἀφήγηση ἱστοριῶν, τήν ὀργανωτικότητα, τό χιοῦμορ, τήν θυσία, τήν προσφορά, τήν ἐφευρετικότητα, τό χαριέστατο τοῦ λόγου, τό θάρρος καί τήν μαρτυρική ὑπομονή του.

Τόν ἄκουσα πολλές φορές νά ὁμιλῆ ἀπό τοῦ ἄμβωνος. Τόν θυμᾶμαι ἔντονα ὡς λαϊκό θεολόγο νά ὁμιλῆ στόν Ναό τῆς Ἀδελφότητός του, ἔχοντας ἀκροατή του τόν καθηγητή Παναγιώτη Τρεμπέλα, καί μοῦ ἔκανε ἐντύπωση ὅτι ἑρμήνευε τά στάδια τῆς πνευματικῆς ζωῆς κατά τόν Μέγα Βασίλειο, ἤτοι τοῦ δούλου, τοῦ μισθωτοῦ καί τοῦ υἱοῦ, μέ ὡραῖο διαρθρωμένο λόγο.

Ἄλλη φορά τόν ἄκουσα στήν Ἔδεσσα ὡς Κληρικό νά ὁμιλῆ γιά τήν βίωση τοῦ Σταυροῦ τοῦ Χριστοῦ καί μετέδωσε μία ἔντονη πνευματική ἀτμόσφαιρα. Εἶχε κάποια χαρακτηριστικά ρητορικοῦ ἐντυπωσιακοῦ λόγου. Καλλιεργοῦσε ἔντονα αὐτό τό χάρισμα.

Διάβαζα σέ διάφορα περιοδικά τά κείμενά του, στά ὁποῖα περιέγραφε μέ καταπληκτικό τρόπο διάφορα περιστατικά καί γεγονότα ἀπό τήν ἱεραποστολική του δράση στήν Ἀφρική καί χαιρόμουν.

Τόν ἄκουγα νά διηγῆται μέ ὡραῖο τρόπο πολλές ἱστορίες ἀπό τήν ἐπικοινωνία του μέ τούς Ἀφρικανούς, ἰδιαίτερη δέ ἐντύπωση μοῦ ἔκαναν οἱ διηγήσεις του ἀπό τά ἀεροπορικά ταξίδια του, μάλιστα ἀπό τό γεγονός ἐκεῖνο πού ἔπεσε τό ἀεροπλάνο, καί μέσα ἀπό τίς φλόγες καί τούς καπνούς, ὅλοι εἶδαν νά βγαίνη ἕνας Κληρικός χωρίς νά πάθη τίποτε.

Ὄχι μόνον τά διηγεῖτο ὅλα αὐτά μέ ἰδιαίτερη χάρη, ἀλλά ἦταν ἀπαράμιλλος στό θάρρος πού διέθετε, τήν ἔμπνευση γιά τήν ἱεραποστολική δράση, γιά τήν προσωπική του συμμετοχή στήν ἀνοικοδόμηση Ναῶν, παρά τό προχωρημένο τῆς ἡλικίας του καί τό εὐπαθές τῆς ὑγείας του. Διέθεσε κάθε ἱκμάδα τῆς ζωῆς του στόν Θεό καί τόν ἄνθρωπο.

Ὁ μακαριστός Μητροπολίτης Πενταπόλεως Ἰγνάτιος ἦταν πράγματι ὁ πιό εὐκλεής καρπός τοῦ εὐλογημένου ζεύγους Θεοδώρου καί Ἑλένης, καί σέ αὐτόν σταμάτησε τό ἐπίθετο τῆς οἰκογένειας Μαδενλίδη, σταμάτησε ἡ μετάδοση τῆς ζωῆς στίς ἑπόμενες γενιές, ἀλλά σταμάτησε καί ἡ μετάδοση τοῦ θανάτου.

Ὡς ἀφιερωμένος στόν Θεό δέν μετέδωσε τήν ζωή σέ ἄλλους ἀπογόνους, ἀλλά δέν μετέδωσε οὔτε καί τόν θάνατο, διότι μέ τήν γέννηση ἑνός ἀνθρώπου ἔρχεται στήν ζωή ἕνας ἄνθρωπος πού θά πεθάνη καί μέ αὐτόν τόν τρόπο κυριαρχεῖ ὁ θάνατος στήν γῆ.

Ἔτσι, σέ αὐτόν περατώθηκε τό ἐπίθετο τοῦ πατέρα του, ἀλλά δι’ αὐτοῦ προσφέρθηκε ὅλη ἡ εὐλογημένη γενιά του στήν Ἐκκλησία καί τόν Θεό, πρό παντός στήν οὐράνια Ἐκκλησία, ὡς εὐδῶδες θυμίαμα.

Παρευρέθηκα στήν ἐξόδιο ἀκολουθία τοῦ μακαριστοῦ Ἱεράρχου μέ ὅλα αὐτά τά ἐσωτερικά μου αἰσθήματα καί τίς προσωπικές ἀναμνήσεις, καί δοξάζω τόν Θεό πού τόν γνώρισα, πού συναναστράφηκα μαζί του καί εἶδα τόν εὐκλεῆ καρπό μιᾶς εὐλογημένης γενιᾶς.

Καί σκεφτόμουν ἔντονα κατά τήν ἐξόδιο ἀκολουθία τό ψαλμικό: «Αὕτη ἡ γενεά ζητούντων τόν Κύριον, ζητούντων τό πρόσωπον τοῦ Θεοῦ Ἰακώβ» (Ψαλμ. 23, 6).

Αἰωνία ἡ μνήμη τοῦ μακαριστοῦ Μητροπολίτου Πενταπόλεως Ἰγνατίου, ἀκαμάτου ἐργάτου τῆς Ἐκκλησίας καί φλογεροῦ Ἱεραποστόλου.

Πηγή: romfea.gr