«Ἕνα δάσκαλο γιατί χανόμαστε» - περίληψη εισηγήσεως κ. Ε. Κουσκουλή

ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΕΙΣΗΓΗΣΕΩΣ

Ἡ πρόταση «ἡ Παιδεία ἀντίδοτο στήν κρίση» μοιάζει οὐτοπία, ἀφοῦ «τό πρώτιστον τῶν παρ᾿ ἡμῖν ἀγαθῶν», ἡ ἀνθρωποποιός αἰτία πού μορφώνει καί μεταμορφώνει ἐπ᾿ ἀγαθῷ, πάσχει καί θεωρεῖται ἡ κυριότερη αἰτία τῆς βαθιᾶς σήψης τῆς κοινωνίας.

Σπέρνεις θύελλες; Ἀνέμους θερίζεις. Οἱ νέες γενιές γιά δεκαετίες γαλουχήθηκαν μέ τό δυτικό παιδευτικό μοντέλο, τό ὀνομαζόμενο ματεριαλιστικό, στηριγμένο στή λογικοκρατία, τόν ὑλισμό καί τόν ἀτομισμό. Τούς προσφέρθηκε παιδεία χωρίς σταθερό ἰδεολογικό ἄξονα, ἀποπροσανατολισμένη ἀπό τήν ἑλληνορθόδοξη παράδοση καί ἀγωγή. Παιδεία περισσότερο τεχνοκρατική, πού στοχεύει νά δημιουργήσει ἐγγραμμάτους τεχνοκράτες, παρά ὁλοκληρωμένες προσωπικότητες. Τό ἀποτέλεσμα; Ὁ θρίαμβος τῶν παθῶν. Ἡ μανία τοῦ ὑλισμοῦ, ὁ μηδενισμός, ὁ ἄκρατος ἀτομισμός. Ἡ νοοτροπία τῆς εὐκαιριακῆς ἀνέλιξης, τῆς ἥσσονος προσπαθείας καί τῆς χρησιμοθηρικῆς γνώσης. Ἡ ἀπαξίωση κάθε ἀξίας, ἀκόμη καί αὐτῆς τῆς γνώσης, καί ἐν πολλοῖς, ἡ παντελής ἀπουσία ἤθους.

Ἀγρίεψε καί πάλι τό γένος δίχως παιδεία. Πῶς θά θεραπευθεῖ τό κακό; «Οὐδέν ἀντίδοτον παιδείας, εἰμή παιδεία». Παιδεία ὅπως μᾶς τήν παρέδωσαν οἱ πατέρες μας, μέ σταθερό ἑλληνοχριστιανικό προσανατολισμό, πού ἄγει τήν ψυχή, μορφώνει καί ἐλευθερώνει. Πού λειτουργεῖ ὡς κίνητρο προσωπικῆς καί ἐθνικῆς αὐτογνωσίας.

Ποιός θά ἐπαναφέρει τό ἅρμα τῆς παιδείας στό σωστό προσανατολισμό; Ἦρθε ἡ ὥρα τοῦ δασκάλου. Ἀρκεῖ ἕνας δάσκαλος «ζήλῳ πεπυρωμένος» νά ἀλλάξει ὁλόκληρο δῆμο, ἄν λειτουργεῖ ὑποδειγματικά ὅσον ἀφορᾶ στή διδακτική, παιδαγωγική καί ἐπιστημονική του κατάρτιση, ἄν ἑστιάζει στήν οὐσία τῆς παιδείας, πού εἶναι ἡ ἀγωγή τῆς ψυχῆς, καί συγχρόνως ἄν ἐνσαρκώνει ὁ ἴδιος αὐτά πού διδάσκει. Ὁ δάσκαλος καλεῖται νά ξανακεντρίσει τήν ὄρεξη γιά παιδεία καί μάθηση στά ἀπογοητευμένα σημερινά παιδιά καί νά τά μυήσει στή γλυκύτητα τῆς ἐκπαιδευτικῆς περιπέτειας, κάνοντας τήν ἐκπαιδευτική διαδικασία ἑλκυστική, «ψυχῆς πανήγυρι». Τώρα εἶναι εὐκαιρία νά ἀναπτύξουν αἰσθήματα ἀξιοπρέπειας καί ἀλληλοκατανόησης καί νά συνειδητοποιήσουν πώς ἀρετές ὅπως συλλογικότητα, ἀλληλοσεβασμός, ἀλήθεια, δικαιοσύνη, λύνουν πολλά προβλήματα στή σχολική καί κοινωνική ζωή. Κυρίως σήμερα, πού οἱ μαθητές εἶναι ἤδη πολίτες τοῦ παγκόσμιου χωριοῦ, ὁ παιδαγωγός χρειάζεται νά ἀποβεῖ μεταλαμπαδευτής ἀξιῶν πολιτισμοῦ καί ἀνθρωπισμοῦ, ὥστε οἱ νέοι νά ἀποκτήσουν πιό ἰσχυρή ψυχική καί πνευματική θωράκιση, ὡς ἀσπίδα προστασίας τους σέ περιβάλλον χωρίς σύνορα.

Πράγματι δύσκολο τό ἔργο τοῦ δασκάλου, καί δέν θά τά καταφέρει, ἄν δέν μαθητεύσει στόν πραγματικό καί μόνο δάσκαλο, τόν Ἰησοῦ Χριστό. Τότε, κι ἄν ἀκόμα εἶναι μικρός καί ἄσημος, θά ᾿χει ἀνυπολόγιστη δύναμη καί θά μπορεῖ νά δώσει τό χέρι του καί νά βάλει τούς μαθητές του νά περπατήσουν στόν κόσμο τῆς ἀλήθειας καί τῆς ζωῆς.

«Ἄλλος τρόπος δέν ἔμεινε. Μόνο μές στίς καρδιές,  ἀντί θρήνου, ζωγραφίζονται θαύματα».

Δρ. Ε. Κουσκουλή, Φιλόλογος