Πολλά
ψέματα είπαμε… (2)
Αναφέραμε προηγουμένως μια σειρά από ευρύτατα διαδεδομένα στερεότυπα,
τα οποία σημάδεψαν τη γενιά που απέρχεται και καταδίκασαν τη γενιά που «είναι
στα πράγματα». Δεν ήταν τα μόνα:
- Παρόμοιας φύσεως ήταν και η
επαγγελία για μια σειρά από εύλογες και αναγκαίες εκδοχές της κοινωνικής
πρόνοιας. Δωρεάν υγεία και παιδεία, συντάξεις και μέριμνα για όλους,
υπήρξαν αιτήματα που ανταποκρίνονταν σε μια κοινωνία αλληλεγγύης και
αμοιβαιότητας – με πρότυπο τα επιτυχημένα μεταπολεμικά «κοινωνικά κράτη» της
δυτικής Ευρώπης. Τι ωραιότερο; Πράγματι, αρκεί να μη στηρίζεται σε πήλινα
πόδια: Δωρεάν παιδεία – αλλά με εκατοντάδες ευρώ κάθε μήνα για παραπαιδεία και
άλλες μορφές υποκατάστασης της υποβαθμισμένης βασικής δημόσιας παιδείας∙ δωρεάν
φοίτηση, αλλά με φοιτητικές εστίες για λίγους και, από ένα σημείο και μετά,
άντρο κάθε λογής παρανομίας∙ δωρεάν υγειονομική περίθαλψη, αλλά με το φακελάκι
να αποτελεί προϋπόθεση για να προσφερθεί έγκαιρα ή ποιοτικά η ιατρική μέριμνα∙
σύνταξη για όλους, αλλά με τρόπο ανορθολογικό και άνισο, με σπατάλη τεράστια
και μη ανταποδοτική, με το σύστημα να λειτουργεί χωρίς δικλείδες ασφαλείας και
έλεγχο ποιότητας. Το κοινωνικό κράτος δεν κατέρρευσε: κατέρρευσε ο μύθος ότι το
κοινωνικό κράτος κάλυπτε τις ανάγκες μας∙ δεν τις κάλυπτε και τώρα αποκαλύφθηκε
το ψέμα!
- Ακόμη μεγαλύτερη ήταν η φενάκη της
«οικονομικής ανάπτυξης». Για 10-15 χρόνια η χώρα μας απολάμβανε ρυθμούς
ανάπτυξης μεγαλύτερους από τους ευρωπαίους εταίρους – ανάπτυξη για ποιους,
όμως, και από ποιους; Δεν ήταν η παραγωγική ανάπτυξη αυτό που ζούσαμε ούτε ο
εκσυγχρονισμός των δομών της χώρας σε βάθος και διάρκεια, αλλά μια μεγέθυνση
στηριγμένη σε δάνειες δυνάμεις: μεγέθυνση της κατανάλωσης και των μη
παραγωγικών επενδύσεων (σπίτια, αυτοκίνητα, διακοπές…), μεγέθυνση με εισαγόμενο
χρήμα (δανεικό συνήθως) και εξαγόμενο συνάλλαγμα (για καταναλωτικά προϊόντα που
ούτε στο όνειρό μας δεν είχαμε φανταστεί). Ο λογαριασμός από το φαγοπότι
έρχεται κάποια στιγμή∙ κι αν νομίζαμε ότι δεν θα έρθει, δεν μας φταίει κάποιος
– οι δανειστές δανείζουν για να βγάλουν κέρδος στον κόσμο που ζούμε, και μόνο
αφελείς και απαίδευτοι δεν το καταλαβαίνουν…
- Να πούμε για τον τρόπο με τον
οποίο αποφασίσαμε κάποια στιγμή να εκσυγχρονίσουμε τα ήθη και τις αξίες μας:
αυτό που σε κάποιες κοινωνίες της Δύσης προέκυψε ως (εύλογο) αποτέλεσμα της
εκκοσμίκευσης του 20ού αιώνα, σε εμάς αντιγράφηκε ως «must» κοινωνικής και
πολιτικής αναβάθμισης. Θεσμοί ξένοι προς τις συνήθειες και τις ανάγκες μας
υιοθετήθηκαν άκριτα μόνο και μόνο για να μην «υστερούμε», με τρόπο ανάλογο προς
αυτόν που κάνει τον άρτι πλουτίσαντα νεόπλουτο και τον «χωριάτη»
«αρχοντοχωριάτη». Η μιμητική διαδικασία δεν επέτρεψε να υπάρξει γόνιμη συζήτηση
και προβληματισμός, αλλά στρατόπεδα «προοδευτικών» και «συντηρητικών» - οι
οποίοι συνήθως δεν υποστήριζαν βάσει δομημένων επιχειρημάτων τις απόψεις τους,
αλλά υιοθετούσαν δογματικά εισαγόμενες (και εδώ!) «θέσεις». Αρκεί να συγκρίνει
κανείς το επίπεδο του δημόσιου διαλόγου σε άλλες χώρες για θέματα όπως η
ευθανασία, η θανατική ποινή, η οπλοκατοχή, ο γάμος των ομοφυλοφίλων, η ηθική
του πλουτισμού, οι οικονομικές εναλλακτικές, η κοινωνική πρόνοια κ.ά. με την
κυρίαρχη συνθηματολογία που επικρατεί σε αντίστοιχες δικές μας συζητήσεις. Οι
πνευματικοί ταγοί του παρελθόντος κατάντησαν ουραγοί, ανίκανοι να συνεισφέρουν
το δικό τους γόνιμο προβληματισμό, εμπλουτισμένο με μια αυτοδύναμη και δομημένη
μέθεξη στον ιδιαίτερο πλούτο που συγκροτεί η εθνική μας παράδοση – απαύγασμα
σοφίας αιώνων που σε επίπεδο θεσμών, αξιών και ήθους απαξιώσαμε διττά: είτε
περιφρονώντας τον είτε μετατρέποντάς τον σε μουσειακό είδος προς υποχρεωτική
διαιώνιση χωρίς ανανέωση…
- Να λοιπόν και το άλλο μεγάλο ψέμα
που πιστέψαμε: ότι ο Έλληνας, ό,τι και να γίνει, είναι πατριώτης!
Πατριώτης, ίσως όταν είναι στο εξωτερικό και αντιλαμβάνεται την απουσία των
προσφιλών και οικείων∙ αλλά πατριώτης στην Ελλάδα… όχι πια! Πατριώτης της
ρητορείας ίσως, με τα λόγια να ξεχειλίζουν κούφια και την υπερηφάνεια να μην
μαζεύεται όταν πρόκειται να δηλωθεί με το δάχτυλο προτεταμένο∙ πατριώτης όμως
όχι, όταν πρόκειται να υπηρετήσει στα σύνορα και έχει κάποιον να τον
«βυσματώσει» στα μετόπισθεν, ούτε όταν πρέπει να πληρώσει τους φόρους του και
μπορεί να γλιτώσει, όταν μπορεί να «σβήσει» την κλήση και να περιφρονήσει τον
διπλανό του, όταν μπορεί να βρωμίσει ή να αλλοιώσει το δημόσιο χώρο, να «θάψει»
τα αρχαία για να μη χαλάσει το οικόπεδό του και άλλα πολλά…
Μια τέτοια εικόνα
προδιαθέτει αρνητικά για το πώς θα αντιδράσει αυτός ο υπερπατριώτης (που δεν
σηκώνει μύγα στο σπαθί του… στα εύκολα) όταν βρεθεί στα δύσκολα και, ο μη
γένοιτο, χρειαστεί να υποβληθεί και σε κάποιου είδους θυσίες (54.000 πατριώτες
έβγαλαν «έξω» 22 δις μη φορολογηθέντα εισοδήματα την τελευταία τριετία, για να
σώσουν το βιος τους την ώρα που η «προσφιλής» πατρίδα είχε την ανάγκη τους)…
(συνεχίζεται)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου