30/9/25

Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος: Η τεχνολογία δεν είναι ουδέτερο «εργαλείο»

 


Χαιρετισμὸς τῆς Α.Μ. τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καὶ πάσης Ἑλλάδος
κ. Ἱερωνύμου
στὴν Τελετὴ Ἔναρξης τοῦ Β´ Συνεδρίου
τοῦ περ. Θεολογία
(Θεσσαλονίκη, Ἱ.Ν. Ἁγ. Δημητρίου, 29 Σεπτεμβρίου 2025)


... Τὸ 2023 ἡ Ἱερὰ Σύνοδος ἀποφάσισε νὰ τιμήσει τὰ100 χρόνια τοῦ περιοδικοῦ Θεολογία, μὲ ἕνα συνέδριο ποὺ θὰ διερευνοῦσε τὸν ρόλο καὶ τὴ θέση τῆς Ὀρθόδοξης Θεολογίας καὶ Ἐκκλησίας στὴν σύγχρονη ἐποχὴ τῆς ψηφιακῆς τεχνολογίας.

Τότε, μερικοὶ ἀπὸ τοὺς ὁμιλητὲς ἐπισήμαναν ὅτι τὰ βασικὰ ζητήματα ποὺ θέτει ἡ τεχνολογικὴ ἀνάπτυξη ὑπερβαίνουν τὸ δίπολο τῆς καλῆς ἢ τῆς κακῆς χρήσεως.

Αὐτὴ ἡ ἐπισήμανση ἔδωσε τὸ ἔναυσμα καὶ τὴν κεντρικὴ ἰδέα γιὰ τὸ θέμα τοῦ δεύτερου ἐπετειακοῦ συνεδρίου, ποὺ ξεκινάει σήμερα.

Εἶναι σημαντικὸ ὅτι ἡ Ἐκκλησία σήμερα ἀνοίγει ἕναν καινούργιο διάλογο: τὸν διάλογο μὲ τὴν τεχνολογία καὶ τὸ ἦθος της.

Ἡ τεχνολογία δὲν εἶναι οὐδέτερο «ἐργαλεῖο». Φέρει μέσα της μιὰ νοοτροπία, ἕνα ἦθος, ἕναν τρόπο νὰ κατανοοῦμε τὸν κόσμο.

Αὐτὸς ὁ τρόπος περνᾶ, σιγά-σιγά, στοὺς χρῆστες. Δὲν ἔχει σημασία ἂν χρησιμοποιοῦμε τὴν τεχνολογία γιὰ «καλό» ἢ γιὰ «κακό».

Ἀκόμη καὶ μέσῳ τῆς καλῆς χρήσεως, ἡ τεχνολογία μᾶς κατευθύνει πῶς νὰ βλέπουμε τὸν χρόνο, τὸ σῶμα, τὸν ἄλλον ἄνθρωπο καὶ τὸνκόσμο.

Καὶ μεταδίδει μιὰ ὁρισμένη «φιλοσοφία». Ποια εἶναι αὐτή; Εἶναι ἡ ἀγάπη γιὰ τὴν ταχύτητα. Ἡ προτίμηση στὸ εὔκολο καὶ στὸ ἄμεσο.

Ἡ συνήθεια νὰ μετρᾶμε τὰ πάντα μὲ ἀριθμούς: «πόσα», «πόσο γρήγορα», «πόσο συχνά».

Εἶναι ἡ πίεση νὰ εἴμαστε πάντα «συνδεδεμένοι», πάντα διαθέσιμοι, πάντα παραγωγικοί.

Εἶναι, ἀκόμη, ἡ κλίση νὰ βλέπουμε τὸν ἄλλον σὰν «δεδομένα» ἤ «ἀκροατήριο», καὶ τὸν ἑαυτό μας σάν «προφίλ».

Αὐτὸ δὲν εἶναι τυχαῖο. Ἡ τεχνολογία, ὅπως τὴν ζοῦμε, γεννήθηκε καὶ ἀναπτύχθηκε μέσα σὲ ἕνα συγκεκριμένο σύστημα: τὸν καπιταλισμό.

Ἑπομένως, φέρει ἐξ ἀρχῆς μέσα της τοὺς στόχους αὐτοῦ τοῦ συστήματος: τὴν προτεραιότητα τοῦ κέρδους, τὴν διαρκῆ αὔξηση καὶ ἐπέκταση, τὴν ἐμπορευματοποίηση τῆς προσοχῆς μας.

Αὐτὴ εἶναι ἡ «λογική» ποὺ ὀργανώνει τὰ μέσα, τὰ προϊόντα, ἀκόμη καὶ τὶς σχέσεις μας. Γι’ αὐτὸ οἱ πλατφόρμες ζητοῦν περισσότερο χρόνο, περισσότερα «κλίκ», περισσότερη κατανάλωση.

Βεβαίως, ἡ τεχνολογία μᾶς προσφέρει πολλὲς δυνατότητες στὴ ζωή, στὴν ὑγεία, στὴν ἐπικοινωνία. Ἀλλά, μᾶς ἀφαιρεῖ ἐπίσης πολλά.

Περιορίζει τὸν ἀνθρώπινο παράγοντα. Ἀντικαθιστᾶ τὴν ἐμπειρία μὲ τὴν εἰκόνα. Τὴ σχέση μὲ τὴ δικτύωση. Καὶ ἐν τέλει ἀποδυναμώνει τὴν ἀνθρώπινη ἀξία καὶ ἀντιστρατεύεται τὸ ἀνθρώπινο πρόσωπο.

Ὁ ἄνθρωπος ὅμως δὲν εἶναι μηχάνημα οὔτε προϊόν. Εἶναι εἰκόνα Θεοῦ, εἶναι πρόσωπο σὲ σχέση.

Καλούμαστε, λοιπόν, νὰ χρησιμοποιοῦμε τὴν τεχνολογία χωρὶς νὰ ὑποτασσόμαστε στὸ ἦθος της.

Νὰ κρατοῦμε χῶρο γιὰ σιωπὴ καὶ προσευχή, γιὰ συνάντηση πρόσωπο μὲ πρόσωπο, γιὰ χρόνο ποὺ δέν «μετριέται» ἀλλὰ χαρίζεται.

Ὁ Κύριος δὲν μίλησε γιὰ τὴ σωτηρία καὶ γιὰ τὴν ἐρχόμενη Βασιλεία μὲσῳ μηνυμάτων. Ἔγινε ἄνθρωπος μὲ σάρκα καὶ ἔζησε ἀνάμεσά μας.

Πρέπει λοιπὸν νά θυμόμαστε ὅτι τὸ μέτρο εἶναι πάντα ὁ ἄνθρωπος ὅπως τὸν παρουσίασε ὁ Χριστός.

Καὶ ὅτι ἡ τεχνολογία μπορεῖ νὰ ἀλλάζει τὴν ἐγκόσμια ἱστορία ἀλλὰ δὲν ἔχει καμμία ἐπιρροὴ στὰ ἔσχατα...


ΠΗΓΗ: ΡΟΜΦΕΑ


Δεν υπάρχουν σχόλια: