Ορθοδοξία καὶ Παπισμὸς. Διάλογος συμβιβασμών; (Α)

Απὸ τὶς 20 μέχρι τὶς 27 τοῦ Σεπτεμβρίου τοῦ 2010 πραγματοποιήθηκε στὴ Βιέννη τῆς Αὐστρίας ἡ 12η συνάντηση τῆς Μικτῆς Ἐπιτροπῆς Διαλόγου μεταξὺ τῆς Ὀρθοδοξίας καὶ τοῦ Ρωμαιοκαθολικισμοῦ.

Τὸ θέμα ποὺ μελετήθηκε καὶ σ᾿ αὐτὴ τὴ συνάντηση εἶναι: «Ὁ ρόλος τοῦ Ἐπισκόπου Ρώμης ἐν τῇ κοινωνίᾳ τῆς Ἐκκλησίας κατὰ τὴν πρώτην χιλιετίαν». Ἡ ἀπόφαση γιὰ τὴ μελέτη αὐτοῦ τοῦ θέματος εἶχε ληφθεῖ στὴ γνωστὴ 10η συνάντηση στὴ Ραβέννα τῆς Ἰταλίας τὸ 2007. Ἀκολούθησε μιὰ συνάντηση ἑνὸς τμήματος τῆς Ἐπιτροπῆς (ἡ λεγόμενη Μικτὴ Συντονιστικὴ Ἐπιτροπή) στὸν Ἅγιο Νικόλαο τῆς Κρήτης τὸ 2008, ὅπου ἐκπονήθηκε ἕνα πρῶτο σχέδιο κοινοῦ κειμένου. Ἡ καθαυτὸ μελέτη τοῦ θέματος ἄρχισε στὴν 11η συνάντηση τῆς Ὁλομέλειας στὴν Πάφο τῆς Κύπρου, κατὰ τὴν ὁποία τὸ σχέδιο κειμένου μελετήθηκε λεπτομερέστερα, χωρὶς ὅμως νὰ ὑπάρξει συμφωνία.

Στὴν τελευταία αὐτὴ συνάντηση τῆς Βιέννης ὑποτίθεται ὅτι θὰ κατέληγε ἡ Ἐπιτροπὴ σὲ κάποιου εἴδους συμφωνία γιὰ τὸ ἀναμφιβόλως ἀκανθῶδες αὐτὸ ζήτημα, ὡστόσο κάτι τέτοιο δὲν ἔγινε. Ἡ Ἐπιτροπὴ θεωρεῖ τὸ σχέδιο κειμένου ὡς «κείμενο ἐργασίας» καὶ ἔκρινε ὅτι χρειάζεται περαιτέρω ἀναθεώρηση.

Γιὰ τὸν λόγο αὐτὸ συστήθηκε Ὑπο επιτροπή, ἡ ὁποία θὰ ἀρχίσει τὴ μελέτη τῶν θεολογικῶν καὶ ἐκκλησιολογικῶν πλευρῶν γιὰ τὸ Πρωτεῖο τοῦ ἐπισκόπου τῆς Ρώμης στὴ σχέση του μὲ τὴ Συνοδικότητα. Ἡ Ὑποεπιτροπὴ θὰ ὑποβάλει τὰ συμπεράσματά της στὴ Μικτὴ Συντονιστικὴ Ἐπιτροπὴ τῆς Ἐπιτροπῆς Διαλόγου, ποὺ θὰ συνεδριάσει τὸ προσεχὲς ἔτος 2011.

Ἡ Ὁλομέλεια τῆς Μικτῆς Ἐπιτροπῆς Διαλόγου ἀποφασίστηκε νὰ συνεδριάσει τὸ ἔτος 2012. Ἑπομένως ἡ συνέχεια τοῦ Διαλόγου προγραμματίστηκε νὰ γίνει σὲ τρία στάδια: Ὑποεπιτροπή - Μικτὴ Συντονιστικὴ Ἐπιτροπὴ τὸ 2011 - Ὁλομέλεια Μικτῆς Ἐπιτροπῆς Διαλόγου τὸ ἔτος 2012. Λεπτομέρειες γιὰ τὶς θεολογικὲς συζητήσεις στὴ Βιέννη δὲν γνωρίζουμε. Συνεπῶς οἱ ὅποιες παρατηρήσεις μας θὰ βασιστοῦν στὰ ἐλάχιστα στοιχεῖα ἀπὸ τὴν ἀνακοίνωση τῆς Ἐπιτροπῆς καὶ τὴν κοινὴ συνέντευξη τύπου τῶν δύο Συμπροέδρων, τοῦ Ρωμαιοκαθολικοῦ Ἀρχιεπισκόπου κ. Kurt Koch καὶ τοῦ Μητροπολίτου Περγάμου κ. Ἰωάννου (Ζηζιούλα).

Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Koch, στὸ ἐρώτημα ποιὸ μοντέλο ἑνότητας συζητεῖται, εἶπε: «Αὐτὸ θὰ εἶναι τὸ μεγάλο ἐρώτημα γιὰ τὸ μέλλον... Ἡ Καθολικὴ καὶ ἡ Ὀρθόδοξη ἄποψη περὶ τῆς ἑνότητας πιθανότατα δὲν θὰ εἶναι ἡ ἴδια. Εἴδαμε τὰ ἐρωτήματα ποὺ θὰ πρέπει νὰ συζητήσουμε – τοῦ παπικοῦ πρωτείου καὶ τῆς συνοδικότητας. Ἡ Καθολικὴ Ἐκκλησία ἔχει μιὰ ἰσχυρὴ ὑ περοχὴ τοῦ πάπα, ἀλλὰ πιθανῶς δὲν ἔχει ἀναπτύξει τὴ συνοδικότητα ὅσο ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. Ἡ δύναμη τῆς ὈρθόδοξηςἘκκλησίας εἶναι ἡ συνοδικότητά της. Θὰ εἴμαστε σὲ θέση νὰ ἐμπλουτιστοῦμε ἀμοιβαῖα... Γιὰ τὴν Καθολικὴ Ἐκκλησία φυσικὰ ἡ ἑνότητα χωρὶς τὸν ἐπίσκοπο τῆς Ρώμης εἶναι ἀδιανόητη. Αὐτὸ συμβαίνει γιατὶ τὸ ζήτημα τοῦ ἐπισκόπου τῆς Ρώμης δὲν εἶναι ἁπλῶς ἕνα ὀργανωτικὸ ζήτημα ἀλλὰ καὶ μιὰ θεολογικὴ ἔννοια.

Ὁ διάλογος γιὰ τὸ πόσο αὐτὴ ἡ ἑνότητα πρέπει νὰ διαμορφωθεῖ, πρέπει νὰ συνεχιστεῖ ἐντατικά. Ἑνότητα σημαίνει ὅτι βλέπουμε ὁ ἕνας τὸν ἄλλο ὡς πλήρη ἀδελφὴ Ἐκκλησία. Νομίζω ὅτι ὁ ἴδιος ὁ Πάπας ἔχει τὴν ἴδια σκέψη πρὸς αὐτή τὴν κατεύθυνση».

Στὴ συνέχεια ὁ Μητροπολίτης Περγάμου κ. Ἰωάννης δήλωσε: «Εἶμαι σὲ πλήρη συμφωνία μὲ τὰ ὅσα εἶπε ὁ Ἀρχιε πίσκοπος Koch. Τὸ μοντέλο θὰ προκύψει στὸ μέλλον. Ἐμεῖς δὲν λειτουργοῦμε μὲ ἕνα προκαθορισμένο πρότυπο. Θὰ πρέπει ὅμως ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία νὰ ἐνισχύσει τὴν καθολικὴ ἑνότητά της. Καὶ ἴσως ἡ Καθολικὴ πλευρὰ πρέπει νὰ ἐνισχύσει περισσότερο τὴ διάσταση τῆς συνοδικότητος. Ἂν αὐτὰ τὰ δύο πράγματα συμβοῦν, τὸ ἀποτέλεσμα θὰ ἔρθει πολὺ πιὸ γρήγορα».

Κατὰ τὶς δηλώσεις αὐτὲς σκοπὸς τοῦ διαλόγου τίθεται ἡ ἀναζήτηση ἑνὸς μοντέλου ἑνότητας ποὺ θὰ συγκεράσει τὶς δύο διαφορετικὲς ἀντιλήψεις.

Τί θὰ εἶναι ὅμως στὴν πραγματικότητα αὐτὸ τὸ μοντέλο; Προφανῶς θὰ εἴμαστε σὲ θέση νὰ τὸ κρίνουμε, ὅταν, ἂν κάποτε διαμορφωθεῖ. Τώρα, μὲ ὅση ἐπιφύλαξη μᾶς ἐπιβάλλει ἡ ἀβεβαιότητα τῶν παραπάνω δημοσιογραφικῶν ἀνταποκρίσεων, θεωροῦμε ὅτι ὁδηγούμαστε σὲ ἕνα κεί μενο διφορούμενο, κείμενο τέτοιο ποὺ ἡ κάθε πλευρὰ νὰ ἐννοεῖ αὐτὸ ποὺ ἡ ἴδια θέλει νὰ παραδέχεται.

Ἐκ τῶν πραγμάτων τὸ ἀνα ζητούμενο κείμενο συμφωνίας δὲν μπορεῖ νὰ εἶναι κείμενο κρυστάλλινο, σαφὲς καὶ ἀκριβές, δεδομένου ὅτι ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Koch τὸ ἔθεσε ξεκάθαρα: «Γιὰ τὴν Καθολικὴ Ἐκκλησία φυσικά, ἡ ἑνότητα χωρὶς τὸν ἐπίσκοπο τῆς Ρώμης εἶναι ἀ διανόητη».

Καὶ εἶναι εἰλικρινέστατος στὸ σημεῖο αὐτό: Περιθώρια ὑπο χωρήσεως τῶν παπικῶν στὸ ζήτημα τῆς ἐξουσίας τοῦ πάπα δὲν ὑπάρχουν!

Καὶ φυσικὰ δὲν εἶναι μόνο ἀντίληψη τοῦ Koch αὐτὴ ἡ διακήρυξη. Ὅλη ἡ Ρωμαιοκαθολικὴ θεολογία ἔχει ἀκριβῶς τὴν ἴδια ἀντίληψη, ἐκτὸς βέβαια ἀπὸ κάποιους μεμονωμένους θεολόγους, ποὺ ὅμως ἀντιμετωπίζονται ὡς αἱρετικοὶ ἀπὸ τὸν Παπισμό.

Γιὰ τὰ καίρια ὅμως καὶ ἄκρως σοβαρὰ ζητήματα ποὺ ἐξαιτίας αὐτῶν ἀνακύπτουν, θὰ χρειαστεῖ νὰ ἐπανέλθουμε

15-01-2011