Κατήχηση και Οικονομική κρίση

του ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΟΣ ΚΑΙ ΑΛΜΥΡΟΥ κ.κ. ΙΓΝΑΤΙΟΥ

Εισήγηση στο Συνέδριο των Στελεχών Νεότητος της Μητροπόλεως Δημητριάδος και Αλμυρού

Η καλοκαιρινή περίοδος που ολοκληρώθηκε, ελπίζω να προσέφερε σε όλους σας αρκετές ευκαιρίες σωματικής και πνευματικής ξεκούρασης και ανανέωσης, εφόδια που είναι απαραίτητα για την νέα ιεραποστολική χρονιά που ξανοίγεται μπροστά μας.

Το θέμα του φετινού συνεδρίου είναι: «Κατήχηση και οικονομική κρίση». Ένα θέμα πολύ σημαντικό, που θα προσπαθήσουμε διεξοδικά να αναλύσουμε μέσα από τις 4 ομάδες εργασίας, που θα επακολουθήσουν σε λίγο και στις οποίες θα ήθελα να συμμετάσχετε με ζήλο και προθυμία, εργαζόμενοι εποικοδομητικά.

Η εισήγηση που θα αναγνωσθεί αμέσως τώρα θα προσπαθήσει να παρουσιάσει ρεαλιστικά τις 4 θεματικές των ομάδων εργασίας, που έχουν σχέση με το θέμα του Συνεδρίου μας: «Κατήχηση και οικονομική κρίση», έτσι ώστε να συνεχισθεί εκεί ο διάλογος και η εξαγωγή των αναλόγων συμπερασμάτων.


ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Η φετινή χρονιά θα είναι δύσκολη για τους Έλληνες και για τα μικρά παιδιά ή τους εφήβους που θα έρθουν στην αγκαλιά μας. Όπως συμβαίνει με κάθε δυσκολία και δοκιμασία, όλοι προσβλέπουν στην χάρη του Θεού και την στήριξη της Εκκλησίας.
 
Καλούμαστε όλοι μας, ο καθένας από την θέση του, να προσφέρει την βοήθεια που μας ζητείται, βοήθεια πρώτιστα πνευματική και μεταμορφωτική του ανθρώπου στην αναστάσιμη πορεία και προοπτική.

ΤΟ ΧΕΡΙ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ

Ας ξεκινήσουμε την σκέψη μας από μια ευχάριστη εμπειρία. Θα σας παρακαλούσα να φέρετε στον νου σας μια από τις πιο όμορφες στιγμές της ζωής. Την στιγμή που βαδίζουμε ειρηνικά κρατώντας ένα μικρό παιδί από το χέρι. Ένα μικρό χεράκι στο δικό μας χέρι, μια σιωπηλή συνομιλία.

Η πορεία συνεχίζεται και η αμοιβαία αγάπη και εμπιστοσύνη μεγαλώνει. Που και που το μικρό χεράκι βγαίνει από το μεγάλο, για να παίξει, για να περιεργαστεί ένα μικρό θησαυρό –ένα λουλούδι, ένα πούπουλο, ένα ξυλάκι- και έπειτα επιστρέφει.

Ξαφνικά το μικρό παιδί σκοντάφτει και το χεράκι μάς σφίγγει δυνατά, στηρίζει όλο του το βάρος του και κρατιέται από μας. Το κρατούμε και μείς πιο σφιχτά και περιμένουμε να βρει την ισορροπία του.

Έτσι συμβαίνει και με μας σε όλη μας την ζωή. Ένα χέρι μας κρατά και βαδίζει μαζί μας, το ζεστό και δυνατό χέρι του Χριστού. Αν το θυμηθούμε, θα μπορέσουμε να βρούμε πιο γρήγορα την ισορροπία μας. Γιατί σκοντάψαμε κι ακόμα δεν έχουμε ισορροπήσει στην πέτρα που λέγεται οικονομική κρίση.

Πώς θα την ξεπεράσουμε; Θα κρατηθούμε πιο σφιχτά από το χέρι Του. Κι εκείνος θα μας κρατήσει πιο γερά και θα μας στηρίξει. Αυτό πρέπει να υπενθυμίζουμε και στα παιδιά που θα έρθουν φέτος στο κατηχητικό μας.

Έτσι θα πρέπει να είναι και κάθε συνάντηση του κατηχητικού. Μια μεγάλη βόλτα στον Παράδεισο, σε έναν κήπο γεμάτο εκπλήξεις και ανακαλύψεις. Θα πρέπει να αφήνουμε το χέρι των παιδιών να τρέξουν μόνα τους να δουν κάτι που τους έκανε εντύπωση. Φέτος όμως αυτά τα παιδικά χέρια θα είναι πιο φοβισμένα.

Ο Φ Ο Β Ο Σ

Γιατί οι έλληνες φέτος φοβούνται. Κι όταν φοβούνται οι μεγάλοι, τα παιδιά φοβούνται ακόμα πιο πολύ. Ποιος θα τα προστατέψει και πού θα στηριχτούν; Θα τους θυμίσουμε πως υπάρχει Κάποιος που δεν φοβάται και σε αυτόν στηριζόμαστε κι εμείς και όλη η Εκκλησία Του.

Φέτος αποφασίσαμε να αφιερώσουμε το εναρκτήριο Συνέδριο Στελεχών στην οικονομική κρίση. Ένα από τα θέματα που θα μπορέσετε να παρακολουθήσετε εντός ολίγου στα παιδαγωγικά εργαστήρια, μιλά για τον φόβο, ώστε να σκεφτείτε και να αναπτύξετε τρόπους αντιμετώπισής του.

Α Ν Τ Α Γ Ω Ν Ι Σ Μ Ο Σ ή Σ Υ Ν Ε Ρ Γ Α Σ Ι Α;

Την οικονομική κρίση, η οποία είναι μονάχα το τελευταίο σύμπτωμα μιας σοβαρότατης κοινωνικής κρίσης, μόνο με αλληλεγγύη και συνεργασία μπορούμε να αντιμετωπίσουμε.

Το κατηχητικό πρέπει να προσφέρει ένα άλλο τρόπο μάθησης μαζί με έναν άλλο τρόπο συμπεριφοράς. Δεν αρκεί να πιστεύουμε στην συνεργασία και την αλληλοβοήθεια, πρέπει και η διδακτική μας μεθοδολογία, ο τρόπος μας, να διδάσκει πρακτικά.

Όλοι επιθυμούμε το μεγαλύτερο παιδί να βοηθά το μικρότερο, ο ικανότερος τον λιγότερο ικανό. Αυτό όμως δεν πρέπει να είναι απλώς προτροπή. Τα παιδιά μας είναι ανταγωνιστικά, όσο είναι και μεγαλόψυχα.

Όμως κάθε τι γύρω τους καλλιεργεί την διάθεση ανταγωνισμού. Η επίσημη εκπαίδευση (σχολείο) και η ανεπίσημη εκπαίδευση (τηλεόραση και κοινωνικές συμπεριφορές) αλλά και οι ίδιοι οι γονείς καλλιεργούν την ανταγωνιστικότητα.

Η ζωή των Νεοελλήνων θεμελιώθηκε τις τελευταίες δεκαετίες με οδηγό το αμερικάνικο μοντέλο της «ανταγωνιστικότητας», της επικράτησης του ισχυρότερου και του πιο εργατικού, ένα συνδυασμό νόμου της ζούγκλας και προτεσταντικού ηθικισμού.

Μπορούμε, λοιπόν, να χαιρόμαστε με την συντριβή του άλλου; Μπορούμε να ευτυχούμε όταν οι άλλοι δυστυχούν; Η κρίση μπορεί να αποχαλινώσει τον ανταγωνισμό, να καταλήξει στην βία και την βαρβαρότητα.

Η μόνη ελπίδα είναι η συνεργασία και η αλληλεγγύη, η βοήθεια προς τον πλησίον, που για την ορθόδοξη παράδοση φτάνει ως την μακρινή μα πάντα ορατή κορυφή της θυσίας.

Χρειάζεται, λοιπόν, να μάθουμε στα παιδιά να συνεργάζονται –μια και όλα μαθαίνουν και το καλό και το κακό- κι η συνεργασία αυτή να είναι ευχάριστη και χαρούμενη.

Παράλληλα χρειάζεται να εμπνεύσουμε και να ενθαρρύνουμε πράξεις, θεσμούς και συνήθειες αλληλεγγύης μέσα στην ενορία και να τις ενώσουμε με το κατηχητικό, ώστε να συνδεθεί με την οικογένεια, η οποία όλο και περισσότερο θα δοκιμάζεται σε συνθήκες κρίσης.

ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ, ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΚΑΙ ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ

Η συνεργασία και η αλληλεγγύη δεν είναι ένας ηθικός νόμος. Βρίσκεται στο κέντρο της ορθόδοξης παράδοσης.

Η σύγχρονη εκδοχή της ανταγωνιστικότητας, με την οποία βομβαρδιζόμαστε καθημερινά μικροί και μεγάλοι, στηρίζεται στην προτεσταντική πίστη πως η σωτηρία συντελείται ατομικά, ενώ για την ορθοδοξία η σωτηρία συντελείται μέσα στο σώμα της Εκκλησίας.

Έχουμε ατομική ευθύνη και προσωπικό αγώνα, αλλά είμαστε μέλη μιας Εκκλησίας με κεφαλή τον Χριστό.

Δεν είμαστε μόνοι, ζωντανοί και κεκοιμημένοι μας στηρίζουν. Αυτή είναι και η αξία της παρουσίας των Αγίων στην ζωή μας. Είναι οι γείτονές μας, συγχωριανοί και συμπολίτες μας, και η παρουσία τους είναι ζωντανή συνεργασία και αλληλεγγύη στην ζωή μας.

Έτσι ενώνεται και το θέμα του φετινού κατηχητικού βοηθήματος με την έμπρακτη αντιμετώπιση της κρίσης.

Η συνεργασία και η αλληλοβοήθεια είναι συνεχής πράξη, εκτείνεται από τον διπλανό μου στην κοινωνία, τον αδελφό μου, στην Εκκλησία ως και τα μέλη της θριαμβεύουσας Εκκλησίας, τους Αγίους μας, που προπορεύονται στο δρόμο μας.

Πώς θα μάθουν τα παιδιά την συνεργασία και την αλληλοβοήθεια;

Όπως μαθαίνουν καθετί: με τις ιστορίες και το παιχνίδι. Ένα από τα εργαστήρια που προτείνουμε στις ομάδες εργασίας που θα φτιάξετε, θα σας βοηθήσει να βρείτε ιστορίες, παιχνίδια και δραστηριότητες για την συνεργασία και την αλληλεγγύη.

ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΣΜΟΣ

Τα μικρά παιδιά είναι καθρέφτης της κοινωνίας και των γονιών τους. Δεν μιμούνται αυτό που θα θέλαμε ή τους συμβουλεύουμε να μιμηθούν, αλλά αυτό που βλέπουν και ζουν.

Είναι γνωστό το παράδειγμα του καπνιστή που συμβουλεύει το παιδί του να μην καπνίζει. Τι θα ακολουθήσει το παιδί; Την συμβουλή και τις νουθεσίες ή την πράξη που βλέπει κάθε μέρα;

Τα παιδιά μας έτσι είναι σήμερα, καθρέφτης της κοινωνίας μας, μιας κατεξοχήν καταναλωτικής κοινωνίας.

Έχουν ενσωματώσει τις αξίες της κατανάλωσης. Αυτό σημαίνει ότι η ίδια η κατανάλωση, η αγορά προϊόντων ή υπηρεσιών, τους δημιουργεί έντονα συναισθήματα, ευχαρίστηση ή δυσαρέσκεια.

Τι συμβαίνει όμως σε συνθήκες οικονομικής κρίσης, όταν δεν μπορώ να πληρώσω ούτε να δανειστώ για να ψωνίσω; Δεν μπορώ να ψωνίσω, σημαίνει δεν μπορώ να αντιμετωπίσω τα αρνητικά συναισθήματα;

Ίσως να ακούγονται λίγο υπερβολικά αυτά και σίγουρα δεν ισχύουν για όλα τα παιδιά στον ίδιο βαθμό.

Αναλογιστείτε όμως κάποιες κοινές συμπεριφορές, που συνδέουν άμεσα την κατανάλωση με την ευχαρίστηση, συνεπώς και την αδυναμία κατανάλωσης με την δυσφορία ή την στενοχώρια.

Καταλαβαίνουμε, δηλαδή, πως τα παιδιά ακολουθώντας το παράδειγμά μας και την καταστροφική επιρροή της τηλεόρασης συνδέουν την Αγορά με την Ευχαρίστηση και ακόμα χειρότερα αξιολογούν τους ανθρώπους ανάλογα με την αγοραστική τους δύναμη. Καλός, έξυπνος και ευχάριστος είναι αυτός που μπορεί να αγοράζει.

Χαζός, τεμπέλης και μίζερος είναι αυτός που δεν μπορεί να αγοράζει.

Στο σχολείο και στις περισσότερες οικογένειες τα παιδιά μαθαίνουν πως δεν πρέπει να κρίνουμε τον άλλο από το χρώμα του δέρματος, το φύλο και την θρησκεία του, γιατί αυτό είναι απαράδεκτος ρατσισμός.

Κάνεις όμως δεν λέει ότι δεν πρέπει να το κρίνουμε από την ικανότητα του να αγοράσει, αντίθετα μάλιστα στις πρώτες τάξεις του Δημοτικού τα σχολικά βιβλία έχουν ψεύτικα χαρτονομίσματα, με τα οποία τα παιδιά «παίζουν» στο σχολείο και στο σπίτι, αγοράζοντας και πουλώντας.

Η πίστη μας έχει να προτείνει συμπεριφορές και παραδείγματα για το τι πρέπει «να μεριμνά» κανείς.

Τόσο το κατηχητικό βοήθημα με τα παραδείγματα της περιφρόνησης προς τα πλούτη και τα υλικά αγαθά από τους Αγίους του τόπου μας όσο και το εργαστήρι που θα ακολουθήσει θα σας βοηθήσουν να αποκολλήσετε τρυφερά, με ιστορίες και δημιουργικές δραστηριότητες, από την παιδική ψυχή το παράσιτο του καταναλωτισμού, που θα δημιουργεί όλο και περισσότερα προβλήματα στα ίδια τα παιδιά και την οικογένεια τους σε συνθήκες κρίσης και θα δηλητηριάζει την σχέση τους με τον Χριστό.

ΕΦΗΒΕΙΑ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΡΙΣΗ

Ακόμα πιο ευάλωτοι και εύθραυστοι θα είναι οι έφηβοι. Ο τρόμος της ανεργίας και η στρεβλή σύνδεση της ανεργίας με μια άσκοπη ζωή θα φουντώνει είτε την οργή είτε την μελαγχολία, δύο ψυχικές καταστάσεις χαρακτηριστικές αυτής της ηλικίας.

Ο προσωπικός πλουτισμός και η κοινωνική άνοδος προσέφεραν έναν στόχο μέχρι σήμερα, αχυρένιο και ψεύτικο, μα ήταν κάποιος στόχος που κάλυπτε το κενό. Τώρα το κενό μοιάζει εφιαλτικό σε συνθήκες οικονομικής κρίσης.

Τα φοβισμένα παιδιά που έμαθαν στον ανταγωνισμό για μεγαλύτερη προσωπική κατανάλωση, φτάνουν στην εφηβεία και κοιτάζουν γύρω τους έναν κόσμο άδικο και βάρβαρο.

Χωρίς τιμόνι και χωρίς έρμα δεν μπορούν να αντισταθούν στην καταιγίδα του κόσμου που φουντώνει σε τυφώνα από την κρίση. Οι κίνδυνοι πολλοί, με πρώτο και μεγαλύτερο τις εξαρτητικές ουσίες.

Πως μπορούμε να καθησυχάσουμε και να πλησιάσουμε με ειλικρίνεια έναν έφηβο; Πως μπορούμε να τον στηρίξουμε, ώστε να δει την κρίση αυτή σαν μια πρόκληση που θα ατσαλώσει τις δυνάμεις του και θα τον αναδείξει ήρωα της δικής του μάχης;

Οι έφηβοι διαισθάνονται ευκολότερα από όλους μας την υποκρισία και γι’ αυτό θα πρέπει να τους απευθυνθούμε με καθαρό λόγο και πράξη και το εργαστήρι που θα ακολουθήσει θα προσπαθήσει να σας βοηθήσει να το κάνετε αυτό.

Πίσω από την εφηβική διάθεση σύγκρουσης και αμφισβήτησης κρύβεται μια τεράστια δίψα για αυθεντικά πρότυπα ζωής. Ποιος μπορεί να τους προσφέρει πιο σημαντικό πρότυπο από τον Χριστό;

Εάν σταθούμε ικανοί να μιλήσουμε την γλώσσα τους και να ικανοποιήσουμε την δίψα τους, τότε η αφοσίωση, η πίστη και η δύναμή τους θα εντυπωσιάσουν όλους και θα γίνουν ικανοί να αντιμετωπίσουν και αυτήν και κάθε κρίση, προσωπική ή συλλογική, που θα τους επιφυλάξει η ζωή.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Αγαπητοί μου Πατέρες, Κατηχητές και Κατηχήτριες του Νεανικού μας έργου, ο Χριστός είναι ο ίδιος και χθες και σήμερα και πάντα και δεν τον επηρεάζει καμία κρίση.

Χαρά μας είναι να βοηθήσουμε και φέτος τα παιδιά μας να κρατηθούν από το σταθερό χέρι του πιο γερά, και να συνεχίσουμε μαζί του αυτήν την μεγάλη πορεία, αυτόν τον τόσο δύσκολο και τόσο όμορφο δρόμο προς τον παράδεισο.

ΠΗΓΗ